Bakan Yardımcısı Bakan a. Osman SEZGİN imzalı resmi yazıda "Türk Millî Eğitiminin genel amaçları çerçevesinde eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri; kendini tanıyan, kendine sunulan eğitsel ve mesleki fırsatları değerlendirebilen, sorumluluk alabilen bireyler yetiştirilmesini ve bireylerin toplum içinde sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmeleri için sosyal duygusal, akademik ve kariyer gelişimlerini desteklemeyi amaçlar.
Bu kapsamda tercih danışmanlığı; bireyin ilgi, yetenek, değer ve kişilik özeliklerini tanıması, mesleki seçenekleri fark etmesi, mesleklerin gerektirdiği nitelikler ile kişisel özellikleri arasında bağ kurması, mesleklere yönelik olumlu tutum geliştirmesi, kariyer farkındalığı kazanması, iş yaşamı ile eğitim arasındaki ilişkiyi ve yaşam boyu öğrenmenin kariyer gelişimi açısından önemini fark etmesini içeren kariyer gelişim alanını desteklemeye yönelik olarak sunulan profesyonel hizmetlerin bir parçasıdır.
Tercih danışmanlığı hizmetlerinin sunulmasında 4.6.1973 tarihli 1739 Sayılı Milli Eğitim Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 50/A – (Ek:15/4/2020-7243/24 md.) maddesi gereğince rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar; tercih danışmanlığı, alan ve ders seçimi, öğrenci tanılama sürecine bağlı olarak yapılacak çalışmalarda ihtiyaç duyulması hâlinde izin ve tatil dönemlerinde de görevlendirilebilmektedir.
Ayrıca 12.08.2020 tarihli 31213 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği'nin 21. Maddesinin 2'inci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “yöneltme ve izleme çalışmaları kapsamında bireyi tanıma ve bilgi verme hizmeti sunarak öğrenciyi kendine uygun olan eğitim kurumuna, alana, dala, staja, işe, mesleğe, okul içi ya da okul dışı sosyal ve kültürel etkinliklere yöneltir ve öğrencinin gelişimini izler. Merkezî sınavlara ait tercih dönemlerinde görev alır.” hükmü doğrultusunda rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar tarafından tercih danışmanlığı hizmeti sunulmaktadır.
Bakanlığımızca 4.6.1973 tarihli 1739 Sayılı Milli Eğitim Milli Eğitim Temel Kanunu, 12.08.2020 tarihli 31213 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği gereğince sunulan tercih danışmanlığı hizmeti ile öğrencilere ilgi, yetenek ve kişilik özellikleri doğrultusunda bir üst öğrenim kurumuna geçişleri aşamasında destek sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda yerine getirilecek olan tercih danışmanlığı hizmetinin usul ve esaslarının yer aldığı 2023 Yılı Tercih Danışmanlığı Birimleri Uygulama Kılavuzu hazırlanarak ekte sunulmuş olup tercih danışmanlığı hizmetlerinin yürütülmesi işlemleri aşağıdaki hususlar dikkate alınarak yapılacaktır:
1. Tercih danışmanlığı birimlerinde sadece rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar görevlendirilecektir.
2. Tercih danışmanlığı birimlerinin görevlendirme onayları il/ilçe koordinasyon kurullarınca alınarak tercih danışmanlığı birimleri kurulacaktır.
3. Tercih danışmanlığı birimlerinde görev alacak rehber öğretmen/psikolojik danışman bilgileri tercih danışmanlığı il/ilçe koordinasyon kurulları tarafından en geç 21.06.2023 tarihine kadar MEBBİS'e kaydedilecektir.
4. Tercih danışmanlığı birimlerinde görev alan rehber öğretmen/psikolojik danışmanların ek ders ücretleri 25.8.2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6. Dönem Toplu Sözleşme 3. Kısım 2. Bölüm 28. Maddesi gereğince tahakkuk ettirilecektir.
5. 2023 Yılı Tercih Danışmanlığı Kılavuzu doğrultusunda, kadrolarının bulunduğu okul/kurumları dışında tercih danışmanlığı hizmeti verecek olan rehber öğretmen/psikolojik danışmanların ek ders ücret çizelgeleri, tercih danışmanlığı hizmetinin sunulduğu okul/kurum müdürlüklerince hazırlanarak rehber öğretmen/psikolojik danışmanın kadrosunun bulunduğu okul/kurum müdürlüklerine gönderilecektir.
6. Ekte yer alan 2023 Tercih Danışmanlığı Birimleri Uygulama Kılavuzunun ortaokullar, liseler, halk eğitimi merkezleri, meslek eğitim merkezleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerine duyurularak tercih danışmanlığı sürecinde görev alacak tüm rehber öğretmen/psikolojik danışmanlara tebliğ edilecektir.
Tercih danışmanlığı hizmetinin kılavuzda yer alan takvim ve hususlar çerçevesinde planlanması, gerekli tedbirlerin önceden alınarak hiç bir aksaklığa mahal verilmeden yürütülmesinin sağlanması hususunda bilgilerini ve gereğini rica ederim." denilmiştir.
2023 Yılı Tercih Danışmanlığı Hizmeti Kılavuzu
TAKVİM
05 – 09 Haziran 2023 : İl/İlçe Koordinasyon Kurullarının Kurulması
12 - 21 Haziran 2023 : İl/İlçe Koordinasyon Kurullarınca Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Sisteme Girilmesi
22 - 26 Haziran 2023 : Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Bakanlık Tarafından Kontrol Edilerek Onaylanması
… Temmuz 2023 : LGS Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Tercih Danışmanlığı Hizmetini Sunması ve e-Rehberlik Sistemine İşlemesi
… : YKS Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Tercih Danışmanlığı Hizmetini Sunması ve e-Rehberlik Sistemine İşlemesi
İLETİŞİM BİLGİLERİ
Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Telefon: 0 (312) 413 30 06 / 25 39 / 39 53
Belgegeçer: 0 (312) 213 13 56
İnternet Adresi: //meb.gov.tr //orgm.meb.gov.tr
E-posta: oerhgm_rehberlikhizmetleri@meb.gov.tr
KISALTMALAR VE TANIMLAR
RAM: Rehberlik ve Araştırma Merkezi
YKS: Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi
LGS: Liselere Geçiş Sistemi
1.TERCİH DANIŞMANLIĞI
Türk Millî Eğitiminin genel amaçları çerçevesinde eğitimde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri; kendini tanıyan, kendine sunulan eğitsel ve mesleki fırsatları değerlendirebilen, sorumluluk alabilen bireyler yetiştirilmesini ve bireylerin toplum içinde sağlıklı bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmeleri için sosyal duygusal, akademik ve kariyer gelişimlerini desteklemeyi amaçlar.
Bu kapsamda tercih danışmanlığı, bireyin ilgi, yetenek, değer ve kişilik özeliklerini tanıması, mesleki seçenekleri fark etmesi, mesleklerin gerektirdiği nitelikler ile kişisel özellikleri arasında bağ kurması, mesleklere yönelik olumlu tutum geliştirmesi, kariyer farkındalığı kazanması, iş yaşamı ile eğitim arasındaki ilişkiyi ve yaşam boyu öğrenmenin kariyer gelişimi açısından önemini fark etmesini içeren kariyer gelişim alanını desteklemeye yönelik olarak sunulan profesyonel hizmetlerin bir parçasıdır.
1.1.Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Amaçları
1.1.1. Öğrencilere yetenek, ilgi, ihtiyaç, kişilik özellikleri ve yaşam koşullarıyla uyumlu olacak şekilde bir üst öğrenim kurumuna geçişleri sürecinde rehberlik etmek,
1.1.2. Tercih danışmanlığı sürecinde verilen hizmetleri, belirlenen standartlar doğrultusunda yürütmek.
2. KOORDİNASYON KURULLARININ KURULMASI VE GÖREVLERİ
Tercih danışmanlığı hizmetlerinin planlı ve programlı bir şekilde yürütülebilmesi il ve ilçelerde koordinasyon kurulları kurulur.
2.1. İl Koordinasyon Kurullarının Kurulması
2.1.1 Liselere Geçiş Sistemi (LGS) İl Koordinasyon Kurulları: Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu il milli eğitim müdür yardıcısı/şube müdürü başkanlığında, temel eğitim, ortaöğretim, mesleki ve teknik eğitim, din öğretimi şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilde sadece 1 (bir) rehberlik ve araştırma merkezinin (RAM) bulunması halinde ilgili RAM müdürünün katılımları ile LGS İl Koordinasyon Kurulları kurulur. Ancak büyükşehir statüsündeki illerde RAM müdürleri bulundukları ilçenin koordinasyon kurulunda görev alır.
2.1.2 Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi (YKS) İl Koordinasyon Kurulları: Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu il/şube müdürü başkanlığında, ortaöğretim, mesleki ve teknik eğitim, din öğretimi şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilde sadece 1 (bir) rehberlik ve araştırma merkezinin (RAM) bulunması halinde ilgili RAM müdürünün katılımları ile YKS İl Koordinasyon Kurulları kurulur.
Ancak büyükşehir statüsündeki illerde RAM müdürleri bulundukları ilçenin koordinasyon kurulunda görev alır.
2.2. İl Koordinasyon Kurullarının Görevleri
2.2.1. İl genelindeki tercih danışmanlığı çalışmalarının koordine edilmesi,
2.2.2. Merkez ilçelerdeki LGS ve YKS Tercih Danışmanlığı Birimlerinin kurulmasının sağlanması,
2.2.3. Verilecek hizmetler hakkında tercih dönemi öncesinden başlanarak il genelinde bilgilendirme çalışmalarının koordine edilmesi,
2.2.4. Merkez ilçe tercih danışmanlığı birimlerinin çalışma saatlerinin ilçe koşullarına göre belirlenmesi,
2.2.5. Tercih danışmanlığı süresince MEBBİS e-Rehberlik Sisteminde yayımlanacak olan duyuruların takip edilmesi konusunda ilçe koordinasyon kurulları ve merkez ilçe tercih danışmanlığı birimlerinin bilgilendirilmesi,
2.2.6. Merkez ilçelerde kurulan tercih danışmanlığı birimlerine ve birimlerde görevlendirilen öğretmenlere ait bilgilerin sisteme işlenmesi,
2.2.7. Tercih danışmanlığı birimlerinin kurulacağı okullarda 1 (bir) Rehber öğretmeni/psikolojik danışmanı bulunması halinde birimler sistem tarafından otomatik olarak 12 Haziran 2023 tarihinde kurulacaktır. Ancak il/ilçe koordinasyon kurulları 21 Haziran 2023 tarihine kadar değişiklik yapabileceklerdir. Birden fazla rehber öğretmen/psikolojik danışmanı olan okullarda birimler il/ilçe koordinasyon kurulları tarafından kurulacaktır.
Okul ve RAM’larda kurulan tercih danışmanlığı birimlerinin uygunluğu, birimlerin hizmet vereceği okulların 8. ve 12. sınıf öğrenci sayısına göre Bakanlık tarafından incelenerek değerlendirilecektir.
2.3. İlçe Koordinasyon Kurullarının Kurulması
2.3.1. Liselere Geçiş Sistemi (LGS) İlçe Koordinasyon Kurulları: Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu şube müdürü başkanlığında, temel eğitim, ortaöğretim, din öğretimi, mesleki ve teknik eğitim şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilçede RAM bulunması halinde RAM müdürünün katılımları ile LGS İlçe Koordinasyon Kurulları kurulur.
2.3.2. Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi (YKS) İlçe Koordinasyon Kurulları: Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu şube müdürü başkanlığında, ortaöğretim, din öğretimi, mesleki ve teknik eğitim şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilçede RAM bulunması halinde RAM müdürünün katılımları ile YKS İlçe Koordinasyon Kurulları kurulur.
2.4. İlçe Koordinasyon Kurullarının Görevleri
2.4.1. İlçe genelindeki tercih danışmanlığı çalışmalarının koordine edilmesi,
2.4.2. LGS ve YKS Tercih Danışmanlığı Birimlerinin kurulması,
2.4.3. Verilecek hizmetler hakkında tercih dönemi öncesinden başlanarak ilçe genelinde bilgilendirme çalışmalarının yapılması,
2.4.4. Tercih Danışmanlığı Birimlerinin çalışma saatlerinin ilçenin koşullarına göre belirlenmesi,
2.4.5. Tercih danışmanlığı süresince MEBBİS e-Rehberlik Sisteminde yayımlanacak olan duyuruların takip edilmesi konusunda tercih danışmanlığı birimlerinin bilgilendirilmesi,
2.4.6. İlçelerde kurulan tercih danışmanlığı birimlerine ve birimlerde görevlendirilen öğretmenlere ait bilgilerin sisteme işlenmesi,
2.4.7. Tercih danışmanlığı birimlerinin kurulacağı okullarda 1 (bir) Rehber öğretmeni/psikolojik danışmanı bulunması halinde birimler sistem tarafından otomatik olarak 12 Haziran 2023 tarihinde kurulacaktır. Ancak il/ilçe koordinasyon kurulları 21 Haziran 2023 tarihine kadar değişiklik yapabileceklerdir. Birden fazla rehber öğretmen/psikolojik danışmanı olan okullarda birimler il/ilçe koordinasyon kurulları tarafından kurulacaktır.
Okul ve RAM’larda kurulan tercih danışmanlığı birimlerinin uygunluğu, birimlerin hizmet vereceği okulların 8. ve 12. sınıf öğrenci sayısına göre Bakanlık tarafından incelenerek değerlendirilecektir.
2.5. Tercih Danışmanlığı Birimlerinin Sisteme İşlenmesi
Tercih danışmanlığı birimleri, koordinasyon kurullarınca MEBBİS/e-Rehberlik Sistemi/İl İlçe İşlemleri/Tercih Danışmanlığı sekmesi kullanılarak kılavuzda belirtilen tarihlerde sisteme işlenecektir.
Koordinasyon kurulları, sistemin açık olduğu süre içerisinde girilen bilgilerde değişiklik yapabileceklerdir.
Bakanlık tarafından yapılacak kontroller sonucu kılavuza uygun olarak kurulmadığı tespit edilen birimler sistemden silinecektir. Sistemden silinen birimlerin yanı sıra sisteme işlenmeyen birimlerin de görev yapmalarına izin verilmeyecektir.
3. TERCİH DANIŞMANLIĞI BİRİMLERİNİN KURULMASI
3.1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren resmi okullardan 8. sınıf öğrencisi bulunan ortaokullar, 12. sınıf öğrencisi bulunan liseler, meslek eğitim merkezleri, halk eğitimler ve ülke genelindeki RAM’ların tamamında tercih danışmanlığı birimlerinin kurulması zorunludur.
3.2. Her tercih danışmanlığı birimi, 1 (bir) rehber öğretmen/psikolojik danışmandan oluşur. Her rehber öğretmen/psikolojik danışmanın fiilen görev yaptığı okulun öğrencilerine hizmet vereceği şekilde kurulur. Okuldaki 8. ve 12. sınıf öğrenci sayısı ile rehber öğretmen/psikolojik danışman sayısı göz önüne alınarak bir okulda birden fazla tercih danışmanlığı birimi de kurulabilir.
Rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan okullardaki tercih danışmanlığı hizmeti söz konusu okulların, sorumluluk bölgelerinde bulundukları RAM’larda kurulan tercih danışmanlığı birimlerince verilir. RAM’larda görev yapan rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar ihtiyaç halinde rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan birden fazla okulda da görevlendirilebilir.
Yapılan planlama neticesinde RAM’larda görev yapan rehber öğretmen/psikolojik danışman sayısının rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan okullardaki birim ihtiyacını karşılamayacağı durumlarda; diğer okul ve kurumlarda (okul öncesi, ilkokul, bilim ve sanat merkezleri) görev yapan rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar gönüllülük esasına uygun olarak söz konusu mevzuat kapsamında görevlendirilebilir.
3.3. Tercih danışmanlığı birimleri, danışmanlık hizmetini yüz yüze verecektir. Ancak RAM’da kurulan tercih danışmanlığı birimleri il/ilçenin şartlarına uygun olarak söz konusu hizmetleri yüz yüze ve/veya uzaktan verebilecektir.
3.4. 1 (bir) rehber öğretmen/psikolojik danışman, 1 (bir) tercih danışmanlığı döneminde görevlendirilir. LGS ve YKS tercih dönemlerinin farklı tarihlerde olması durumunda aynı rehber öğretmen/psikolojik danışman her iki tercih danışmanlığı döneminde de görevlendirilebilir.
3.5. Tercih danışmanlığı birimleri tercihlerin alındığı dönemlerde görev yapacak olup nakil ve ek yerleştirme dönemlerinde görev yapmayacaklardır.
3.6. Tercih danışmanlığı birimleri tercihlerin alındığı dönemlerde hafta içi mesai saatlerinde görev yapacaklardır.
3.7. İl ve İlçe Koordinasyon Kurulları, sekretarya faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duydukları personeli kendi kurumlarından temin eder. Sekretarya faaliyetlerinin yürütülmesinde rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar görevlendirilemez.
4. TERCİH DANIŞMANLIĞI BİRİMLERİNİN UYMASI GEREKEN ESASLAR
4.1. LGS tercihlerinde sorumluluk veli ve okul müdürlüklerine aittir. Öğrencilerin tercihleri öğrenci velisi ya da okul müdürlükleri tarafından sisteme girilir. Tercih danışmanlığı birimlerinde görevlendirilen rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar sisteme tercih girişinde bulunmayacaktır.
4.2. YKS tercih sürecinde tercih sorumluluğu tamamen öğrenciye\bireye aittir. Tercih danışmanlığı birimlerinde görevlendirilen rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar sisteme tercih girişinde bulunmayacaktır.
4.3. Okul müdürlükleri ve RAM’lar tarafından LGS/YKS tercih kılavuzlarında yer alan takvim doğrultusunda tercih danışmanlığı birimlerinin çalışma planları oluşturularak 8. - 12. sınıf öğrenci ve velileri ile paylaşılacaktır.
4.4. Rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar e-Rehberlik Sistemi’ne https://mebbis.meb.gov.tr adresindeki T.C. Kimlik Numaralarına tanımlı olan hesapla giriş yapacaktır.
4.5. Rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar tarafından tercih danışmanlığı hizmeti verilen öğrenci/bireyler T.C. Kimlik Numarası ile MEBBİS e-Rehberlik Sistemi/Tercih Danışmanlığı-Öğretmen İşlemleri/Öğrenci Kayıt sekmesi kullanılarak tercih dönemi içerisinde sisteme işlenecektir.
4.6. YKS tercih sürecinde herhangi bir okulda kaydı bulunmayan bireylere hizmet verilmesi durumunda e-Rehberlik Sistemi/Tercih Danışmanlığı-Öğretmen İşlemleri/Öğrenci Kayıt sekmesine bireyin T.C. Kimlik Numarası ile birlikte adı ve soyadının da sisteme işlenmesi gerekmektedir.
4.7. Deprem bölgesi illeri ile depremden etkilenerek diğer illerimize nakil giden öğrencilerimiz başta olmak üzere; tercih danışmanlığı sürecinde sağlık sorunları nedeniyle yüz yüze hizmetlerden yararlanamayacak olanlara gerektiğinde danışmanlık hizmeti ilgili okul müdürlükleri ve RAM’lar tarafından uzaktan çevirim içi olarak sunulabilecektir.
5. TERCİH DANIŞMANLIĞI BİRİMLERİNCE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
5.1. Öğrencilere ilgi, değer ve yetenekleri doğrultusunda bir üst öğrenim kurumuna geçiş sürecinde rehberlik edilmesi,
5.2. Öğrenci ve velilere, karar verme sürecinde gereken rehberlik hizmetlerinin sunulması,
5.3. Öğrencilerin üst öğrenim kurumlarına yerleşmeleri aşamasında ailelerinin sosyo-ekonomik koşulları da dikkate alınarak sağlıklı karar verebilmelerine katkı sunulması,
5.4. Tercih edilecek eğitim-öğretim kurumlarının, özel durumu olan öğrencilere (özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler, okul birincileri, yerleştirme kılavuzlarının öngördüğü başarılı öğrenciler vb.) ilişkin koşullarının öğrenci ve veliye açıklanması,
5.5. Öğrenci ve velinin birbirlerinden farklı istek ve beklentilerinin olabileceği göz önünde bulundurularak bu durumun bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirilmesi; öğrenci ve velilerin bu çerçevede yönlendirilmesi gerekmektedir.