Özel eğitim hizmetlerine erken dönemde başlanması özel eğitimin temel ilkeleri arasında yer almaktadır. 0-36 aylık özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için erken çocukluk dönemi eğitim hizmeti sunulmaktadır. Erken çocukluk dönemi eğitim hizmetine ilişkin tereddüt duyulan hususlar Bakanlığımıza intikal etmiş olup söz konusu hizmetin sunumunda ülke genelinde uygulama birliğinin sağlanması ve tereddütlerin giderilmesi amacıyla aşağıda açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.
Erken çocukluk dönemi eğitim hizmetleri 7 Temmuz 2018 Tarihli ve 30471 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği'nin Erken Çocukluk Dönemi Eğitimi başlıklı 12'inci maddesinde yer alan ''(1) 0-36 aylık özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için erken çocukluk dönemi eğitim hizmetleri il veya ilçe özel eğitim hizmetleri kurul kararı ile özel eğitim okulları, okul öncesi eğitim kurumları, bünyesinde ana sınıfı bulunan eğitim kurumları ile çocuk ve ailenin ihtiyaçları doğrultusunda evlerde de yürütülür.
(2) Erken çocukluk dönemi eğitim hizmetlerinin yürütülmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Bu hizmet, velinin yazılı talebi üzerine Öel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu doğrultusunda il veya ilçe özel eğitim hizmetleri kurulunca planlanır.
b) Bakanlıkça hazırlanan eğitim programı esas alınarak özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için BEP hazırlanarak aile eğitimi yoluyla hizmet verilir.
c) Erken çocukluk dönemi eğitim hizmetleri, ailelerin çocuklarının eğitimine katılım sağlayacakları şekilde kurumda veya evde yürütülür.
ç) Eğitim faaliyetleri her bir çocuk için haftada 2 gün, ikişer eğitim saati olacak şekilde, okulun ders saatleri içinde veya dışında ihtiyaç halinde hafta sonu da planlanabilir. Bir eğitim saati 40 dakikadır.
d) Erken çocukluk döneminde sunulacak eğitim hizmetleri özel eğitim öğretmenleri, okul öncesi öğretmenleri, çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmenleri tarafından yürütülür.'' hükümleri doğrultusunda yerine getirilmektedir.
Aynı yönetmeliğin 5'inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde ''Özel eğitim hizmetlerine erken dönemde başlanması'', 11'inci maddesinin 1'inci fıkrasının a bendinde ''0-36 aylık özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için erken çocukluk dönemi hizmetleri, ailenin bilgilendirilmesini ve desteklenmesini de içerecek şekilde yürütülür.'' hükümleri yer almaktadır.
Bilindiği gibi Bakanlığımıza bağlı eğitim kurumlarında görevli öğretmenler, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Karar kapsamında; görev yaptıkları okulların özelliği ve alanları itibarıyla ''okul öncesi ve sınıf öğretmenleri'', ''genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri'' ve ''atölye ve laboratuvar öğretmenleri'' olmak üzere üç grupta toplanmıştır.
Bunlardan haftada azami olarak; ''okul öncesi ve sınıf öğretmenleri'' 18 saat aylık karşılığı, 12 saat ek ders ücreti karşılığı; ''genel bilgi ve meslek dersleri öğretmenleri'' 15 saat aylık karşılığı 6 saati zorunlu olmak üzere 15 saate kadar ek ders ücreti karşılığı; ''atölye ve laboratuvar öğretmenleri'' ise 20 saat aylık karşılığı, 20 saati zorunlu olmak üzere 24 saate kadar ek ders ücreti karşılığı ders okutmak durumundadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 176'ncı maddesinde; ''bu Kanunun 89'uncu maddesine göre kendilerine ders görevi verilenlere, ders saati başına gündüz öğretimi için 140, örgün ve yaygın eğitim kurumlarında yarıyıl ve yaz tatillerinde, Cumartesi ve Pazar günleri ile saat 18.00'dan sonra başlayan öğretim faaliyetleri için 150 gösterge rakamının bu Kanuna göre belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenir.
Bu ücretler, özel eğitime muhtaç öğrencilerin eğitim ve öğretim gördüğü kurumlarda görevli öğretmen ve yöneticiler ile bu öğrencilere yönelik olarak açılan özel sınıf öğretmenlerine ve cezaevlerinde görevli öğretmenlere %25, Milli Eğitim Bakanlığı Örgün ve Yaygın Eğitimi Destekleme ve Yetiştirme Kursları Yönergesi kapsamında görev alan yönetici ve öğretmenlere %100 fazlasıyla ödenir.'' denilmektedir.
Anılan hükümde, özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin eğitim öğretim gördüğü kurumlarda görevli öğretmenlerin özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilere yönelik olarak yerine getirdikleri eğitim faaliyetlerine bağlı olarak ödenecek olan ek ders ücretlerinin %25 fazlasıyla ödenmesinde, öğretmenlerin alanları ve eğitim faaliyetleri yönüyle herhangi bir sınırlama getirilmemiştir.
Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın 8'inci maddesinde; ''(1) Bu Kararla belirlenen azami ek ders görevi ve ek ders görevinden sayılan ders saatleri dışında olmak üzere;...
b) Yarıyıl ve yaz tatillerinde;
1) Eğitim yapılan her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında,
2) (a) bendinin 3 ve 4 numaralı alt bentlerinde sayılan kurslar ile 6 numaralı alt bendinde sayılan eğitim faaliyetlerinde görevlendirilen yönetici ve öğretmenlerden alanı atölye, laboratuvar ve kurs öğretmenliği olanlara haftada 44, diğerlerine haftada 30 saate kadar ek ders görevi verilebilir.
(2) Bu madde kapsamında belirtilen eğitim faaliyetlerinde Cumartesi ve Pazar günleri ile yarıyıl ve yaz tatillerinde fiilen yerine getirilen ders görevleri, ek ders ücreti karşılığında verilir...'' hükmüne yer verilmiştir.
Görüleceğği üzere, yarıyıl ve yaz tatillerinde yerine getirilen ders görevlerinin tamamı ek ders ücreti karşılığında değerlendirilmek durumundadır.
Öte yandan anılan Kararın 4'üncü maddesinde, ''...
e) Ders Yılı: Derslerin başladığı günden derslerin kesildiği güne kadar geçen ve iki dönemi kapsayan süreyi...
ı) Öğretim Yılı: Ders yılının başladığı tarihten ertesi ders yılının başladığı tarihe kadar geçen süreyi... ifade eder.'' hükmü yer almaktadır.
Bu çerçevede;
1) Erken çocukluk dönemi özel eğitim hizmetleri il veya ilçe özel eğitim hizmetleri kurul kararı ile özel eğitim okulları, okul öncesi eğitim kurumları, bünyesinde ana sınıfı bulunan eğitim kurumları ile çocuk ve ailenin ihtiyaçları doğrultusunda evlerde de yürütülebilmektedir.
2) Eğitim faaliyetleri her bir çocuk için haftada 2 gün, ikişer eğitim saati olacak şekilde, okulun ders saatleri içinde veya dışında ihtiyaç halinde hafta sonu, yarıyıl ve yaz tatillerinde de planlanabilecektir.
3) Bir eğitim saati 40 dakika olarak uygulanacaktır.
4) Erken çocukluk döneminde sunulacak eğitim hizmetleri özel eğitim öğretmenleri, okul öncesi öğretmenleri, çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmenleri arasından yapılan planlama doğrultusunda görevlendirilen 1 öğretmen tarafından yürütülecektir.
5) Ders yılı süresi içerisinde bulunan ara tatillerde öğrencilerin izinli olmaları nedeniyle eğitim öğretim faaliyeti yapılmaması ve bu süreçte öğretmenlerin de meslekle ilgili çalışma yapmak durumunda oldukları göz önünde bulundurulduğunda, öğretmenlerin ara tatillerde erken çocukluk dönemi eğitimine bağlı olarak ayrıca ek ders ücretinden yararlandırılmaları mümkün bulunmamaktadır.
6) Ders yılı süresi içerisinde örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli öğretmenlerin rutin müfredat kapsamında haftada 30 saat ders okutan özel eğitim öğretmenlerine, erken çocukluk dönemi eğitimi kapsamında haftada 8 saate kadar daha ek ders görevi verilmesinin mümkün bulunduğu, rutin müfredat kasamında haftada 30 saat ders okutan okul öncesi öğretmenlerine ise bunun dışında ek ders görevi verilmesinin mümkün bulunmadığı ancak norm fazlası okul öncesi öğretmenleri görev alabileceklerdir. Bu doğrultuda aylık karşılığı okutmak zorunda oldukları ders saati dışında ilgili mevzuatına göre fiilen okuttukları her ders saati zorunlu ek ders görevi sayılarak ek ders ücreti ödenecektir.
7) Öğretmenlerin, erken çocukluk dönemi eğitimi kapsamında ders yılı süresi içinde fiilen yerine getirdikleri ders görevleri karşılığında yararlandırılacakları ek ders ücretlerinin, 140 gösterge rakamı esas alınarak ve %25 fazlasıyla ödenecektir.
8) Erken çocukluk dönemi eğitimi kapsamında yarıyıl ve yaz tatillerinde özel eğitim öğretmenleri, okul öncesi öğretmenleri, çocuk gelişimi ve eğitimi öğretmenlerine haftada 30 saate kadar ders görevi verilmesinin mümkün bulunduğu ve bu süreçte öğretmenler fiilen yerine getirdikleri ders görevleri karşılığında aylık karşılığı ders görevlerinden bağımsız olarak doğrudan ek ders ücretinden yararlandırılacaktır.
9) Öğretmenlerin, erken çocukluk dönemi eğitimi kapsamında yarıyıl ve yaz tatilinde fiilen yerine getirdikleri ders görevleri karşılığında yararlandırılacakları ek ders ücretlerinin, 150 gösterge rakamı esas alınarak ve %25 fazlasıyla ödenecektir.
Bu kapsamında erken çocukluk dönemi eğitim hizmetlerinin yukarıda yapılan açıklamalar ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda yürütülmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.'' denilmiştir.