657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 108 inci maddesinin (F) fıkrasında; "Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması hâlinde, on gün içinde göreve dönülmesi zorunludur. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen on gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılır." Hükmünün yer aldığı hatırlatıldığı yazıda Aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Devlet memuru bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memurluktan çekilme isteğinde bulunabilir. Mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde, yazılı müracaat şartı aranmaksızın, çekilme isteğinde bulunulmuş sayılır.” hükmüne yer verildiği, aynı Kanunun 63 üncü maddesinde ''Belge ile isbatı mümkün zorlayıcı sebepler olmaksızın”, 125 inci maddesinde ise “özürsüz olarak, özürsüz ve izinsiz olarak gibi ifadelere yer verildiği anımsatıldı.
Danıştay 5. Dairesinin 1981/2907 Esas; 1984/2816 Karar No'lu Kararında; "657 sayılı Kanunun 94. maddesinin 2. fıkrasında; mezuniyetsiz veya kurumlarınca kabul edilen mazereti olmaksızın görevin terk edilmesi ve bu terkin kesintisiz 10 gün devam etmesi halinde yazılı müracaat şartı aranmaksızın çekilme isteğinde bulunulmuş sayılacağı, hükme bağlanmıştır. Bu madde gereğince memurun görevden çekilmiş sayılabilmesi için görevi terk halinin, ilgilinin iradesi dâhilinde olması veya kabul edilebilir bir mazeretinin olmaması gerekmektedir." denilmektedir. Aynı konuya ilişkin Danıştay 12. Dairesinin 2016/7553 Esas; 2018/1522 Karar No'lu Kararında ise "...Yukarıda yer verilen hükümlerden anlaşılacağı üzere, bir Devlet memurunun görevden çekilmiş sayılabilmesi, izin almaksızın veya kurumca kabul edilen mazeret olmaksızın 10 gün kesintisiz olarak göreve gelinmemiş olması halinde hukuken olanaklıdır. Hastalıkları halinde verilecek raporlarda belirtilen süreler kadar hastalık izni kullanması gereken memurların hastalık izin süresi kadar göreve gelmediği günlere karşılık hukuken kabul edilebilir bir mazeretinin bulunduğunun kabul edilmesi gerekmektedir." sonucuna varılmıştır.
Mücbir sebeplerin varlığı halinde Devlet memurlarının iradelerinin sakatlanacağı ve belirli bir edimde bulunması ya da bulunmaması şeklinde tezahürden sorumluluklarının mücbir sebepler ortadan kalkana dek askıda olacağı aşikârdır.
Söz konusu personelin ülkemize dönmek amacıyla uçak bileti alıp almadığı, dış temsilciliklerimiz nezdinde girişimlerde bulunup bulunmadığı gibi ülkeye dönme gayretini gösteren hususların Valiliğinizce araştırılarak ilgililerin geri dönüş iradesinin ve bu iradesini yansıtan gayretinin bulunmasına rağmen iradesinin dışında ve elinde olmayan sebeplerle (Covid-19 salgını sebebiyle uçak seferlerinin iptal edilmiş olması, farklı rotalarla gelmesinin mümkün olmaması ve dış temsilciliklerimiz nezdinde yaptığı girişimlerin sonuçsuz kalması gibi) görevinin başına dönemediğinin tespiti halinde bahsi geçen personelin mücbir sebepten dolayı görevine başlamadığının kabul edilmesi, bu durumda olanlara aylıksız izin dönüşü görevine başlamadığı gerekçesiyle görevden çekilmiş sayılma müeyyidesinin uygulanmaması, mücbir (Covid-19 salgını) sebepten dolayı görevine başlayamayanların bu mazeretin devam ettiği sürece haklarında herhangi bir işlem tesis edilmesinin uygun olmayacağı, ancak personelin durumunun ilgili Büyükelçilik marifetiyle sürekli takip edilmesi, ülkeye dönenlerin Sağlık Bakanlığınca 14 gün karantinaya alınması sonucunda durumları iyi olanların görevine başlatılmaları gerekmektedir.