MEB'den Rehber Personel Yazısı (14 Nisan 2021)

Genel Müdür Bakan a. İsmail Çolak imzalı resmi yazıda ''Özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin alt değiştirme işinin rehber personele yaptırılıp yaptırılamayacağı veya kim tarafından yapılması gerektiğine ilişkin tereddütleri içeren 4 Mart 2021 tarihli ve E-84811260-140-21720743 sayılı yazımız ve ekleri incelenmiştir.

Konu ile ilgili Bakanlığımız Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 8 Nisan 2021 tarihli ve 23891964 sayılı yazılarında ''Milli Eğitim Temel Kanunu ile tanınan eğitim hakkından yoksun kalması muhtemel ilköğretim, ortaöğretim ve özel eğitim okul/kurumlarına devam eden öğrenciler ile yaygın eğitim hizmetinden yararlanan özel eğitim kursiyerlerinin resmi okul/kurumlarda taşıma yoluyla eğitime erişimlerini sağlamak için gerekli usul ve esasların açıklandığı 11 Eylül 2014 tarihli ve 29116 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliğinin rehber personelin görevleri başlıklı 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde, ''taşıma işini yapan servis aracında bulunduğu zamanlar dışındaki eğitim-öğretim saatlerinde okul/kurumda bulunmak ve sorumluluğunda olan öğrenci/kursiyerlere yönelik sağlık, beslenme ve temizlik konularında yardımcı olmak üzere okul/kurum müdürünün verdiği görevleri yapmak'' hükmü yer almaktadır.

Türk Milli Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri doğrultusunda, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin eğitim haklarından yararlanmalarını sağlamaya yönelik usul ve esasların düzenlendiği 7 Temmuz 2018 tarihli ve 30471 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinin kayıt kabul ve nakil işlemleri başlıklı 34'üncü maddesinin altıncı fıkrasında ''özel eğitim ihtiyacı olan bireyler için gündüzlü özel eğitim okullarına kayıtta tuvalet eğitimini kazanmış olma şartı aranmaz.'' hükmü yer almakta olup özel eğitim okullarına kayıtta öğrencilerin tuvalet becerilerine sahip olup olmadıklarına bakılmaksızın kayıtları yapılarak eğitime erişimlerinin sağlanması amaçlanmaktadır.

Tüm bireylerde olduğu gibi özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin de eğitim öğretim faaliyetlerinden en üst düzeyde yararlanabilmeleri için öncelikle yemek yeme, su içme, kişisel temizliğinin yapılması vb. ihtiyaçlarını kapsayan fiziksel ihtiyaçlarının giderilmesi gerekmektedir. Temel ihtiyaçlarından birinin karşılanamaması halinde söz konusu bireyin eğitim öğretim faaliyetlerinden en üst düzeyde yararlanabilmesi mümkün değildir.

Özellikle özel eğitim programının uygulandığı okullarımızda öğretmenlerimizce öğrencilerimize tuvalet becerilerini de içeren öz bakım becerilerini kazanabilmeleri için bireyselleştirilmiş eğitim programı doğrultusunda kazanımlar çalışılmaktadır. Ancak, özel eğitim ihtiyacı olan bazı öğrenciler tuvalet becerisini kazanamamaktadırlar. Söz konusu öğrencilerin eğitime erişimlerinin sağlanabilmesi ve performansları doğrultusunda eğitim almaya devam edebilmeleri için altlarının değiştirilmesi eğitim faaliyetlerine hazır duruma gelmelerinde büyük önem arz etmektedir.

Özel eğitim okullarında veya özel eğitim sınıflarında ders esnasında, tuvalet ihtiyacı olan bir öğrencinin altının değiştirilmesi veya tuvalete götürülmesi durumunda, sınıfta görevli özel eğitim öğretmeninin kendi sorumluluğunda olan diğer öğrencileri bırakarak sınıftan ayrılması hem sınıftaki diğer öğrencilerin eğitim haklarının engellenmesine sebep olacak hem de sınıftaki öğrencilerin problem davranışlar sergileyerek kendisine veya başkasına zarar vermesine sebep olabilecektir.'' hususlarına yer verilmiştir.

11 Eylül 2014 tarihli ve 29166 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Taşıma Yoluyla Eğitime Erişim Yönetmeliği'nin 15'inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan düzenleme ve Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün 8 Nisan 2021 tarihli ve 23891964 sayılı yazılarında kayıtlı yazıları birlikte değerlendirildiğinde, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması, sınıfa kayıtlı tüm öğrencilerin eğitim öğretim faaliyetlerinden en üst düzeyde yararlanabilmesi, özellikle tuvalet becerisine sahip olmayan öğrencilerin de eğitime erişimlerinin sağlanabilmesi bakımından söz konusu öğrencilerin özel nitelikli ihtiyaçlarının öncelikle kendilerine refakat eden velileri tarafından karşılanması, ancak söz konusu öğrencilere velilerinin refakat etmesinin fiilen imkansız olması ve okulda öğrencilerin bu nitelikteki ihtiyaçlarını karşılayacak başka personel bulunmaması hallerinde, okul/kurum müdürü tarafından rehber personele söz konusu öğrencilerin özel nitelikli ihtiyaçlarının giderilmesinin görev olarak verilebileceği değerlendirilmektedir.'' denilmiştir.