Öğretmenlik Meslek Kanunu Taslak Önerisi

TBMM tarafından 3/2/2022 tarihinde kabul edilen 7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu, öğretmenlik mesleğini düzenleyen müstakil bir kanun beklentisini karşılama yönünde olumlu bir adım olmasına rağmen, öğretmenlerin beklentilerini karşılayamamıştır.

Eğitim-Bir-Sen olarak 7354 sayılı Kanun’un, kariyer basamaklarının yeniden hayata geçirilmesi, uzman ve başöğretmenlere ücret ve ilave derece artışı getirilmesi, adaylık sürecindeki yazılı sınavın kaldırılması, öğretmenlere 3600 ek gösterge verilmesi gibi önemli özlük hakları ihtiva etmesi yönüyle öğretmenlerimizin beklentilerini ve Eğitim-Bir-Sen’in toplu sözleşme masasına taşımış olduğu taleplerini karşıladığını; ancak ‘meslek kanunu’ olarak nitelendirilmeyi hak edecek içerikten yoksun olduğunu ifade etmiştik.

* Yine Kanun’un bir milyonu aşkın öğretmenin hak, yetki, görev ve sorumlulukları noktasında bir meslek kanununda olması gerekenleri kapsamadığını, ilave düzenlemelere ihtiyaç olduğunu dile getirmiştik. Bu minvalde TBMM Başkanlığına ve mecliste grubu bulunan partilere sunulmak üzere Eğitim-Bir-Sen olarak olması gereken bir içerikle “Öğretmenlik Meslek Kanunu Taslağı” hazırlamış bulunuyoruz.

* Taslakta öğretmenlik, “özel bir ihtisas mesleği” olarak ele alınarak resmî eğitim kurumları ile diğer kamu kurumlarında öğretmenliğin, öğretmen kadro unvanındaki kadrolu memurlar eliyle yürütülmesi öngörülmüştür.

* Öğretmen kadrosuna yapılacak atamalarda, sadece Kamu Personel Seçme Sınavı puan üstünlüğünün esas alınması ilkesi önerilmiş; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olmanın adaylığa son verme şartları arasından çıkarılması öngörülmüştür.

* Kariyer basamaklarında ilerleme, sadece öğretmenlikteki hizmet süresi ile eğitim programı ve mesleki çalışmaya dayalı olarak tasarlanmış; öğretmenlikte 8 yılını tamamlamış olanların uzman öğretmenlik, 12 yılını tamamlamış olanların başöğretmenlik unvanı alabilmesi öngörülmüştür.

* Yüksek lisans eğitimini tamamlayanların uzman öğretmen unvanı için öngörülen eğitim programından, doktora eğitimini tamamlayanların ise uzman öğretmen ve başöğretmen unvanı için öngörülen eğitim programından muaf tutulması tasarlanmıştır. Öğretmenlikte en az 8 yıl hizmeti bulunanlardan doktora eğitimini tamamlayanların başöğretmen unvanı alabilmesi öngörülmektedir.

* Öğretmen unvanlı kadrolarda bulunmakta iken, fiilen öğretmenlik yapmayanlar veya sonrasında öğretmen kadrosu dışındaki kadrolara atananlara da uzman/başöğretmenlik için başvuru hakkı düşünülmüştür.

* Eğitim kurumu müdürlüğü, eğitim kurumu müdür başyardımcılığı ve müdür yardımcılığı öğretmenliğin yanında ikinci görev kapsamında yürütülmesi; ancak dört yıl veya daha fazla süreli görevlendirmeler, bu Kanunda öngörülen haklar saklı kalmak kaydıyla özlük hakları, atama ve terfi yönünden şube müdürü kadrosunda geçirilmiş sürelerden sayılması öngörülmektedir.

* Eğitim kurumu yöneticiliğine görevlendirilmek için Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak yazılı sınavda başarılı olmak şartı aranması yeterli olarak görülmüş; yazılı sınavda 100 üzerinden 60 ve üzerinde puan alanların eğitim kurumu müdürü, müdür başyardımcısı ve müdür yardımcısı olarak görevlendirilmek üzere başvuruda bulunması tasarlanmıştır.

* Eğitim kurumu yöneticisi olarak görevlendirilenler, isteğe, mazeret durumuna veya hizmetin gereğine dayalı olarak unvanları üzerinde kalmak üzere il içinde veya iller arasında yer değiştirme suretiyle bir başka eğitim kurumuna görevlendirilebilmeleri öngörülmüştür.

* Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlerin haftalık çalışma süresi 40 saat olarak düşünülmüş; eğitim kurumlarının ve eğitim-öğretim hizmetlerinin özellikleri dikkate alınmak suretiyle haftalık 40 saati aşmamak üzere farklı çalışma süreleri tespit olunabilmesinin yanında ücret ödenmeksizin haftalık 40 saati aşan çalıştırma veya görevlendirme yapılamayacağı öngörülmüştür.

* 3600 ek göstergeye ilişkin 7354 sayılı Kanun hükümlerine aynen yer verilmiştir.

* Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlere, 1500 puan karşılığında yan ödeme yapılması öngörülmüştür.

* Eğitim kurumu müdürlerine %200, eğitim kurumu müdür başyardımcılarına %185, eğitim kurumu müdür yardımcılarına %175, öğretmenlerden; 1-2 nci derecelerden aylık alanlara %150, 3 ve 4 üncü derecelerden aylık alanlara %125, diğer derecelerden aylık alanlara %100 oranında eğitim-öğretim tazminatı ödenmesi öngörülmektedir.

* Kalkınmada öncelikli yörelerde çalışan yönetici ve öğretmenlere ilave tazminat ödenmesi tasarlanmakta; görev yapılan yere göre %10 ila %90 arasında değişen oranlarda ilave tazminat ödenmesi öngörülmektedir.

* Millî Eğitim Bakanlığı kadrolarında görev yapanlardan fiilen eğitim kurumu yöneticiliği veya öğretmenlik yapıyor olmak ya da yapmış olmak kaydıyla, uzman öğretmen unvanını kazanmış olanlara %60, başöğretmen unvanını kazanmış olanlara %120 oranında eğitim-öğretim tazminatı ödenmesi öngörülmüştür.

* Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlere, ek gösterge dâhil en yüksek devlet memuru aylığına; eğitim kurumu müdürlerine %200, eğitim kurumu müdür başyardımcılarına %185, eğitim kurumu müdür yardımcılarına %175, öğretmenlere %150 oranlarının uygulanması suretiyle hesaplanan tutarda ek ödeme yapılması öngörülmektedir.

* Eğitim kurumu yöneticiliğine vekâleten veya geçici görevlendirilen yönetici ve öğretmenlere, asaleten görevlendirmede Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak yazılı sınava girebilme hakkını elde etmiş olması dâhil tüm şartları taşımaları kaydıyla, eğitim-öğretim tazminatı ve ek ödeme farkı, vekâleten veya geçici görevlendirme suretiyle görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görev fiilen yapıldığı sürece ödenmesi düşünülmüştür.

* Ek ders ücretlerinin artırılması; ek ders ücreti karşılığında yapılacak ders, ders niteliğinde veya ders dışı görevlendirmelerde, ders saati başına 200 gösterge rakamının devlet memurları için belirlenen aylık katsayısı ile çarpımından oluşan miktar üzerinden ek ders ücreti ödenmesi tasarlanmaktadır.

* Öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ek gösterge dâhil en yüksek devlet memuru aylığının %165’i oranında ödenmesi öngörülmüştür.

* Öğretmenlerin görev, hak, yetki ve sorumlulukları mesleki özerklik ve akademik özgürlük ekseninde kurgulanarak ayrıntılı bir düzenleme konusu edilmiştir.

* Öğretmenlere yönelik şiddete karşı ilave yaptırım ve hukuki yardım hakkı öngörülmüş; bu kapsamda eğitim ve öğretim hizmeti sunumu esnasında veya verilen eğitim ve öğretim hizmetinden kaynaklanan nedenlerle eğitim çalışanlarına karşı cebir, şiddet veya tehdit kullanan kişilere yönelik hapis cezası verilmesi; eğitim kurumlarında görev yapan personele karşı görevleri sırasında veya görevleri dolayısıyla işlenen kasten yaralama suçunun tutuklama nedeni varsayılan suçlardan sayılması; eğitim ve öğretim hizmetinin sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayı eğitim kurumlarında çalışan personele karşı işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekte olan işlemler ve davalarda personelin talebi üzerine Bakanlıkça hukukî yardım yapılması noktasında düzenlemeler öngörülmüştür.

* Özel öğretim kurumlarında çalışan eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlere ödenecek net aylık ücret ile ek ders ücretinin, bu kişilerin dengi olan resmî okullarda görevli yönetici ve öğretmenler için tespit edilen miktardan az olamayacağı öngörülmektedir.

* Millî Eğitim Bakanlığı dışındaki resmî kurumlarda görev yapan öğretmenlere de aranan şartları sağlamak kaydıyla uzman öğretmen ve başöğretmen sertifikası düzenlenebilmesi düşünülmektedir.

* Sözleşmeli öğretmenlerin şartsız ve doğrudan öğretmen kadrolarına geçirilmesi ve sözleşmelilikte geçen sürelerinin hizmet sürelerinden sayılması öngörülmüştür.

* Ücretli öğretmenlere ödenecek aylık net ücret tutarının, aylık net asgari ücretten az olamayacağı; bu kişilerin sigorta prim ödeme gün sayılarının aylık 30 gün üzerinden hesap edilmesi öngörülmüştür.

* Eğitim kurumu yöneticilerine ve öğretmenlere ilave bir derece verilmesi tasarlanmaktadır.

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve İlkeler

Amaç

MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı; eğitim-öğretim ve bununla ilgili yönetim hizmetlerini yürütmekle görevli eğitim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerin nitelikleri, yetiştirilmeleri, atama ve yer değiştirmeleri, görev, yetki ve sorumlulukları, ilerleme ve yükselmeleri, aylık, ödenek, ödül ve cezaları ile diğer özlük haklarını düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2- (1) Bu Kanun; Millî Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki resmî örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenleri kapsar.

Temel ilkeler

MADDE 3- (1) Bu Kanunun temel ilkeleri şunlardır:

a) Eğitim-öğretim ve yönetim hizmetleri, kurumsal etkinlik ve verimlilik esaslarına göre yürütülür.

b) Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlerin iş doyumu ve yüksek morale kavuşturulması esastır.

c) Atama, ilerleme ve yükselmede liyakat ve kariyer esaslarına uyulur.

ç) Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenlerin, kendileri ve meslekleriyle ilgili karar ve yönetim süreçlerine kişisel, temsili ve örgütlü olarak katılmaları sağlanır.

d) Eğitim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerin mali ve sosyal hakları ile yardımları; öğrenim ve kıdem durumu, çalışma şartlarının zorluğu ile görev, yetki ve sorumluluklarını kurum amaçları doğrultusunda yerine getirmede gösterdikleri başarı çerçevesinde belirlenir.

e) Çalışma şartları, eğitimde niteliğin yükseltilmesi için belirlenen amaçları gerçekleştirmek üzere düzenlenir.

f) Eğitim kurumu yöneticileri ve öğretmenlerin statüsü; eğitim-öğretim ve yönetim görevlerinin önemine, bu görevleri yerine getirenlerin niteliklerine ve gerçekleştirilmesi beklenen amaç ve hedeflere uygun olarak belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Öğretmenlik ve Öğretmenlik Mesleği

Kariyer Basamakları

Hizmet sınıfı

MADDE 4- (1) Eğitim kurumu yöneticileri ile öğretmenler, eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfında istihdam edilirler.

Öğretmenlerin hizmet öncesi öğrenim niteliği

MADDE 5- (1) Öğretmenlik mesleğine hazırlık genel kültür ve özel alan eğitimiyle sağlanır.

Öğretmenlik

MADDE 6- (1) Öğretmenlik; devletin eğitim-öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini, millî eğitimin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak yürütmekle yükümlüdür. Resmî eğitim kurumları ile diğer kamu kurumlarında öğretmenlik, öğretmen kadro unvanındaki kadrolu memurlar eliyle yürütülür.

(2) Öğretmen adaylarının en az lisans düzeyinde yükseköğrenim görmeleri esastır. Bu öğrenim lisans ve lisansüstü seviyelerde yatay ve dikey geçişlere de imkân verecek biçimde düzenlenir.

Öğretmenlik mesleğine girişte aranacak şartlar

MADDE 7- (1) Öğretmenlik mesleğine atanacaklarda aşağıda belirtilen genel şartlar ile Millî Eğitim Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikte belirlenen özel şartlar aranır.

a) Genel şartlar:

1) Türk Vatandaşı olmak,

2) Kamu haklarından mahrum bulunmamak,

3) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.

4) Askerlikle ilgisi bulunmamak, askerlik çağına gelmemiş bulunmak, askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış veya ertelenmiş ya da yedek sınıfa geçirilmiş olmak,

5) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek herhangi bir engel durumu ve hastalığı bulunmamak,

6) Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak.

Öğretmenliğe atama ve öğretmenlerin yer değiştirmeleri

MADDE 8 - (1) Öğretmen kadrosuna yapılacak atamalar, Kamu Personel Seçme Sınavı puan üstünlüğüne göre elektronik ortamda gerçekleştirilir. Puan eşitliği hâlinde atanacak aday bilgisayar kurası ile belirlenir.

(2) Öğretmenliğe atama ile öğretmenlerin çalışma şartlarına ve yer değişikliğine ilişkin usul ve esaslar Millî Eğitim Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.

(3) Mazerete dayalı yer değiştirme istekleri yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72 nci maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri hâlinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar, aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il millî eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması hâlinde isteklerine göre durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar.

(4) Öğretmenlerin atamaları Bakanlıkça il/ilçe emrine veya doğrudan eğitim kurumuna yapılır. Bakanlıkça il/ilçe emrine atama yapılması hâlinde, öğretmenlerin atandıkları ildeki görev yerleri, il millî eğitim müdürünün teklifine göre valilerce belirlenir.

Adaylık

MADDE 9 - (1) Öğretmenlik mesleğine ilk giriş adaylıkla başlar. Adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz. Bu süre içinde, zorunluluklar dışında öğretmen adaylarının görev yeri değiştirilemez. Aday öğretmenler, eğitim ve uygulamadan oluşan Aday Öğretmen Yetiştirme Programına tabi tutulur. Aday öğretmenlerden adaylık süreci sonunda başarılı olanlar öğretmenliğe atanır.

(2) Öğretmen adaylarının adaylık sürecinde yetiştirilmeleri ve adaylıklarının kaldırılması ile buna ilişkin diğer usul ve esaslar Millî Eğitim Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.

(3) Aday öğretmenlik süreci sonunda başarılı olanlar asıl öğretmenliğe atanır.

Adaylık süresi içinde göreve son verme

MADDE 10- (1) Aday öğretmenlerden;

a) Atanma niteliklerinden herhangi birini taşımadığı sonradan anlaşılanların, b) Adaylık süresi içinde atanma şartlarından herhangi birini kaybedenlerin,
c) Adaylık sürecinde devlet memurluğundan çıkarma disiplin cezasını gerektiren herhangi bir fiil işleyenlerin,
ç) Aday öğretmenlik süreci sonunda başarılı olamayanların görevine son verilir.

Öğretmenlik mesleği kariyer basamakları