Genel Müdür V. Bakan a. Mehmet GÜRSOY imzalı resmi yazıda ''Bakanlığımız emrinde görev yapan personelden 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında sendika üyesi olup seçimlerde aday adayı olmak için istifa eden ve adaylığı veya seçimi kaybetmeleri nedeniyle göreve dönenlerin sendika üyelik durumlarına ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşünün yansıtıldığı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 13.04.2023 tarihli ve E-36664208-000-244596 sayılı yazısının bir örneği ekte gönderilmiştir. Bilgilerini arz ve rica ederim.'' denilmiştir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından E-36664208-000-244596 sayılı Görüş Talebi konulu resmi yazı Milli Eğitim Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü'ne gönderildi.
Çalışma Genel Müdürü Bakan a. Sadettin AKYIL imzalı resmi yazıda ''Bakanlığınız personelinden 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında sendika üyesi olup 2018 yılında yapılan seçimlerde aday adayı olmak için istifa eden ve adaylığı veya seçimi kaybetmeleri nedeniyle göreve dönenlerin sendika üyeliği hakkında nasıl bir işlem yapılacağı hususunda 20.03.2023 tarihli ve E-28892082-915.99-72656127 sayılı yazınız incelenmiştir.
Anayasanın ''Milletvekili seçilme yeterliliği'' başlıklı 76 ncı maddesinin son fıkrasında; hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri ve Silahlı Kuvvetler mensuplarının görevlerinden çekilmedikçe aday olamayacakları ve milletvekili seçilemeyecekleri belirtilmiştir.
2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun "Adaylık için görevden çekilmesi gerekenler" başlıklı 18 inci maddesinde; "Hâkimler ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yüksek öğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, Yükseköğretim Kurulu, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, aday olmak isteyen belediye başkanları ve subaylar ile astsubaylar, aday olmak isteyen siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar genel ve ara seçimlerin başlangıcından bir ay önce seçimin yenilenmesine karar verilmesi halinde yenileme kararının ilanından başlayarak yedi gün içinde görevlerinden ayrılma isteğinde bulunmadıkça adaylıklarını koyamazlar ve aday gösterilemezler." hükmü, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun Ek 7nci maddesinde; "Yüksek mahkeme üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar ile Subay ve Astsubaylar hariç olmak üzere; milletvekili ve mahalli idareler genel ve ara seçimlerinde aday ve aday adayı olan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri, adaylığı veya seçimi kaybetmeleri halinde, Yüksek Seçim Kurulunca seçim sonuçlarının ilanını takip eden bir ay içinde müracaat etmeleri kaydıyla eski görevlerine veya kazanılmış hak aylık derecelerindeki başka bir göreve dönebilirler." hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, 4688 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde; "…Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır…" hükmü, 16 ncı maddesinde; "… Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanların üyelikleri, sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri, farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların ise üyelikleri, varsa sendika şubesi ve sendika organlarındaki görevleri sona erer, ancak varsa konfederasyon organlarındaki görevleri devam eder…" hükmü yer almaktadır.
Anılan Kanunun ''Sendika üyelerinin ve yöneticilerinin güvencesi'' başlıklı 18inci maddesinde, sendika veya konfederasyonu ilk genel kurula kadar sevk ve idare edecek yönetim kurulu üyelerinin, genel kurulda yönetim kuruluna seçilenler ile sendika şube yönetim kurulu üyelerinin seçildikleri tarihten itibaren durumlarını en geç otuz gün içinde kurumlarına yazılı olarak bildirecekleri, söz konusu yöneticilerin sendika tüzüğünde belirtilen hükümlere göre, ayrıca yazılı talepte bulunmaları halinde bu görevleri süresince aylıksız izine ayrılacakları, talepte bulunmayanların ise kurumlarındaki görevlerine devam edecekleri, izine ayrılmayan yönetim kurulu üyelerinin haftada bir gün kurumlarından izinli sayılacakları, sendika yönetim kurulu üyelerinin, bu fıkrada belirtilen haklardan yararlanabilmesi için bağlı bulundukları sendikanın şube kurulması için öngörülen üye sayısına ulaşmasının gerektiği, sendika şubelerinin en az 400 üye ile kurulacağı hükme bağlanmıştır.
28.12.2022 tarihli ve 32057 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7429 Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 11 inci maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 4. maddesi "25/6/2001 tarihli ve 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu hükümleri uyarınca kamu görevlileri sendikalarına üye olup, aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte 750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda toplu sözleşme desteği yapılır. Kamu görevlileri sendikasının kurulu olduğu hizmet kolunda sendika üyesi olabilecek toplam kamu görevlisi sayısının en az yüzde ikisini sendika üyesi kaydeden kamu görevlileri sendikalarına üye olup aylık veya ücretinden üyelik ödentisi kesilen kamu görevlilerine ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında aylık veya ücretleri ile birlikte toplu sözleşmeyle belirlenen tutarda toplu sözleşme ikramiyesi ödenir. Toplu sözleşme ikramiyesi ödenen kamu görevlilerine ayrıca toplu sözleşme desteği yapılmaz. Bu madde uyarınca yapılan ödemeler, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz ve ilgili mevzuatı uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye payı, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun benzer ödemelerin hesabında dikkate alınmaz. İkinci fıkraya göre üye sayılarının tespitinde ödeme tarihi itibarıyla 4688 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince Resmî Gazete'de yayımlanan en son tebliğ esas alınır." şeklinde değiştirilmiş; 12nci maddesi ile de 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye geçici 42 nci madde eklenmiştir. Söz konusu geçici maddeye göre; Ek 4 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre ödenecek toplu sözleşme ikramiyesi Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin yürürlük süresince 2119 gösterge rakamının memur aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödenir.
Bu çerçevede, Bakanlığınız personelinden 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üyesi olup 2018 yılında yapılan genel seçimlerde aday adayı olmak için kamu görevliliğinden çekilen ve adaylığı veya seçimi kaybetmeleri nedeniyle göreve dönenlerin;
1) Kamu görevliliğinden çekildikleri tarih ile tekrar göreve başladıkları tarih aralığında kamu görevlisi olarak görev yapmamaları nedeniyle sendika üyeliklerinin ve sendika organlarındaki görevlerinin sona ereceği, yeniden sendika üyesi olabilmeleri için 4688 sayılı Kanun kapsamında işlem yapmaları gerektiği, sendika yönetim kurulu üyeliğine bağlı olarak kullanılan aylıksız izinlerinin devam etmeyeceği,
2) Sendika üyeliklerinin sona ermesi nedeniyle görevde olmadıkları sürelere rastlayan toplu sözleşme ikramiyesi ödemelerinden faydalanamayacakları, mütalaa edilmiştir.'' denilmiştir.