Bilindiği üzere asgari ücret; işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun Aralık ayı boyunca yapacağı toplantılar sonucu belli olacak. 2021 yılı asgari ücret brüt 4 bin 203 lira 5 kuruş, net 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak uygulanmaktaydı. Bu yılki asgari ücret miktarının (brüt-net) ne kadar olacağı merak ediliyor.
Asgari ücret görüşmelerinde; işçi tarafını Türk-İş, işveren tarafını Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonunun (TİSK) temsil etmektedir. İşveren heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetinin başkanlığını ise Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat yapmaktadır.
Asgari ücretten SGK primi, gelir vergisi, damga vergisi ve işsizlik sigortası işçi payı olmak üzere 752 TL kesinti yapılmaktadır. Asgari ücretliden yüzde 15 gelir vergisi ve binde 7.59 oranında damga vergisi kesiliyor. Bu iki vergi için işçinin maaşından yapılan aylık kesinti 214 TL.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor.
BAKAN BİLGİN'İN AÇIKLAMALARI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, ''Biz enflasyonun ya da ekonomideki dalgalanmaların karşısında emeği koruyacağız, koruyacak bir asgari ücret belirleyeceğiz. Asgari ücretin bir boyutu, teknik olarak ülkenin içinde olduğu enflasyonu, muhtelif düzeylerdeki harcama kalemlerini dikkate alarak asgari ücreti ortalama beklentileri karşılayacak ve toplumda hakkaniyet duygusunu destekleyecek bir oranda belirlenmesidir.
Bunun için bu çalışmaları etraflıca sürdürdük. Bir araştırma yaptık. Hem iş veren kesimine hem emekçilere ulaşıldı. Akademik kesimin kadronun gerçekleştirdiği bir araştırma bu. Bugün Türkiye ekonomisi üst üste 3 çeyrek büyümeyi gerçekleştiren bir ekonomi. Ekonomi büyürken de küçülürken de sorunlar ortaya çıkabilir. Türk ekonomisi 3 çeyrektir büyüyen bir ekonomi.
Ekonomi büyürken de küçülürken de sorunlar ortaya çıkabilir, her değişim yeni sorunlar ortaya çıkarabilir. Büyüme sürecinin sorunları da var. Gelişmekte olan ülkelerin ileri sanayi ülkeleri karşısında uzun yıllar nerdeyse 100 yıl az gelişmiş ülke kategorisinde yaşamış Türkiye'yi alalım. Tersine çevirerek, bunu bir gelişime dönüştürerek ilerlemek elbette zordur. Çeşitli sorunlara yol açması elbette beklenen bir şey.
Buradan mühendisinden işçisine her kategoride çalışan emekçinin katkısı vardır büyümede. Ortaya çıkan sorunları da sosyal politika araçlarıyla çözelim. O sorunları azaltalım, o sorunların toplumda daha büyük sorunlara yol açmasını önlemek bir yana insani gelişmeye katkı yapacak bir düzeyde karşılanmasını sağlayalım. Asgari ücret bu anlamda önem kazanmaktadır.
Türkiye ekonomide yaşanan dövizde, kurlarda yaşanan dalgalanmalar bunlar belirli bir şekilde istikrara kavuşacak şeylerdir. Asıl makro göstergeler onlar değil. Makro göstergeler büyümedir, istihdamdır, büyümenin kalitesi, ihracat, ihracatın ithalatı karşılama oranındaki artıştır, üretim kapasitesinin artışıdır. Döviz önemsiz midir? önemlidir ama bu dalgalanmalar bu makro değişkenlere bağımlı olarak belirli bir düzeyde iktisat politikalarının kararlılığıyla istikrara kavuştuğu zaman daha da ekonominin gücünü açığa çıkacak doneler olarak değerlendirilebilir.
Bu arada yeni dönem asgari ücret beklentilerini tespit etmek amacıyla yapılan araştırma kapsamında Türkiye genelinde 26 ilde 604 işveren ve yönetici, 2500 işçi ile görüşüldü. Anketin sonuçları paylaşıldı.
Bu kapsamda imalat sanayi, tekstil, taşımacılık, inşaat, tarım, sağlık, turizm, madencilik gibi sektörlerin de aralarında olduğu 19 farklı sektörden işletmeci ile görüşme yapıldı.
Katılımcıların yüzde 34’ü 'Yeni dönem asgari ücret ne kadar olmalı' sorusuna 3501 ile 3750 TL arasında cevabını vererek en yüksek oranı oluşturmuştur. Bu rakamı yüzde 19.3 ile 3251 TL ile 3500 TL arasında olmalı diyenler, yüzde 13.7 oranı ile de 3751 TL ile 4000 TL arasında olmalı diyenler izledi.
'Asgari ücretin artırılması işten çıkarmalara yol açar mı' sorusuna katılımcıların yüzde 74.3’ü evet yanıtını verirken yüzde 25.7’si ise hayır yanıtını verdi.
Çalışma kapsamında işçilerle yapılan görüşmelerin sonucu da paylaşıldı. Buna göre ‘Asgari ücretli işinizin yanı sıra ek bir iş yapıyor musunuz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 87’si hayır, yüzde 13’ü evet yanıtını verdi.
Yeni dönem asgari ücret ne olmalı sorusuna katılımcılar ağırlıklı olarak yüzde 37.3 oranı ile 3750 ile 4000 TL arasında beklenti ortaya çıktı. 4000 ile 4500 TL arasında olmalı diyenlerin oranı yüzde 13, 4500 TL üzerinde olmalı diyenlerin oranı ise yüzde 21.8 olarak araştırma sonuçlarına yansıdı.
'Ailenizde sizden başka çalışan var mı' sorusuna katılımcıların yüzde 61’i hayır, yüzde 39’u evet yanıtını verdi.
Asgari ücretin artırılması işten çıkarmalara yol açar mı sorusuna katılımcıların yüzde 40.3’ü evet, yüzde 59.7’si hayır yanıtını verdi.'' dedi.
Toplantıda konuşan Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, ''Milyonlarca çalışanı ve aileleriyle birlikte toplumun geniş bir kesimi yapılacak bu komisyon toplantısının sonuçlarını umutla beklemektedirler. Umuyoruz ki alınacak karar beklentileri karşılar. Milyonlarca çalışanın ailesiyle birlikte hayal kırıklığına yol açmaz iç barışı ve toplumsal huzuru getirir. Sayın bakanım, bu anketle ortaya çıkıyor ki insanların içinde bulunduğu şartlar itibariyle bu asgari ücretin dayanılmaz hal aldığı dolayısıyla insanca yaşayabilmek için de bazı rakamların telaffuz edildiğini de açıklamış oldunuz. Bizim de kendimize göre tespitlerimiz var. Yapıcı açıklamalarınız kamuoyunu ayrıca ümitlendirdi. İlk defa hem işveren, hem hükümet, hem de biz çalışanlar olarak ortak noktaya gelmiş bulunuyoruz. İlk defa enflasyon üzerinde bir artışın olmasını işverenlerimiz de kabul etti. Hükümetimiz açıklamalarında onlar da kabul ediyor. Bundan da memnun kalıyoruz.'' dedi.
TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, ''Belirleyeceğimiz asgari ücretin çalışma hayatına ve ülkemize hayırlı olmasını temenni ediyorum. Pandemi sürecinde her zaman olduğu gibi çalışanlarımızın sağlığı ve refahı olmuştur. Umut ederiz ki toplantılar sonunca da tüm taraflar için fayda yaratacak bir kararla süreci tamamlayacağız. Ülkemize yeni yatırım yeni ilave ihracat ve ilave ihracat kazandırmak için hem işletme hem çalışanlarımız var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz edeceğiz de. Hükümet tarafından istihdam için verilen destekler oldukça önemli. Asgari ücret belirlenirken ülkenin ekonomik durumunun ve işletmelere olan etkisinin göz önünde bulundurulması gerektiğinin altını çiziyorum. Asgari ücret sadece bu ücretle çalışanların değil tüm çalışanların ücretlerini etkileyen bir göstergedir.'' dedi.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun ikinci toplantısı 7 Aralık'ta Türk-İş'te, üçüncü toplantısı 9 Aralık'ta TİSK'te yapılacak.
Asgari ücret konusunda kim ne demiş?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ''Kamu işçilerine ve memurlarına verdiğimiz yüksek oranlı zamlarla çalışanlarımızı enflasyona ezdirmemek için gereken çabayı gösteriyoruz. İnşallah asgari ücreti de benzer bir anlayışla tespit ederek, dar gelirlerinin üzerindeki yükü olabildiğince hafifleteceğiz.'' demişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, "Cumhurbaşkanımızın en hassas olduğu hususlardan biri vatandaşımızın enflasyona ezdirilmemesi. Asgari ücret başta olmak üzere bu konuda gerekli hassasiyeti göstereceğiz" demişti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin "Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret seviyesinin belirlenmesi gerektiği düşüncesiyle hareket ediyoruz" demişti.
Türk-İş'in Genel Başkanı Ergün Atalay "Aralık ayının ilk 10 gününde bunu oturup konuşalım işçi ne alacağını, işveren de ne vereceğini bilsin. Uzatmanın anlamı yok. İşçiyi tebessüm ettirecek rakam inşallah gelir. Bunu yaparken işveren ve işçinin üzerindeki vergi yükünü almak gerek" demişti.
DİSK, 2022 yılı asgari ücret önerisini net 5 bin 200 TL olarak açıklamıştı.
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), ücretler üzerindeki vergilerin kademeli olarak düşürülmesinin çalışan ve işverenler üzerindeki baskıyı azaltacak tek formül olduğunu bildirmişti.