Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin yeni ekonomi sistemine ilişkin açıklamaları sonrası vatandaşların aklındaki soru işaretlerini gidermek adına Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından konuya ilişkin soru ve cevaplar yayınlandı.
Soru 1: Vatandaşlar finansal sistem dışında tuttukları altınlarını sisteme nasıl dahil edecek? Hangi kanallara teslim edecek?
Cevap: Vatandaşlar fiziki altınlarını (ziynet, meskuk altınları, işlenmiş ve hurda) rafineriler tarafından oluşturulan kuyumcu ağları üzerinden özel yazılım ve donanımlar aracılığı ile banka hesaplarına aktarabilecekleri gibi ayrıca banka şubeleri kanalıyla da fiziki altın teslim edebileceklerdir. Altın toplama sürecinde bugüne kadar uygulanandan farklı olarak bankaların bazı şubeleri toplama işlemlerine sürekli aracılık edecektir.
Soru 2: Sisteme teslim ettikleri altınlarının değerlemesi nasıl yapılacak? Mağduriyetler nasıl önlenecek?
Cevap : Yastıkaltı altın tasarruflarının ekonomiye kazandırılması için önem arz eden hurda altın değerleme sisteminin işlerliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla sistem dahilinde BDDK tarafından belirlenmiş olan Hurda Altın Değerlemesinde Kullanılacak Asgari Milyem Değerleri kullanılacaktır.
Vatandaşlar bu asgari değerler üzerinde kendilerine en uygun değerlemeyi veren kuyumcular üzerinden işlemlerini gerçekleştireceklerdir. Kuyumcular, rafineriler ve bankalar arasında kurulacak teyit mekanizması çerçevesinde vatandaş işlemini gerçekleştirip kuyumcuyu terk etmeden önce hesabına ne kadar altın veya TL aktarıldığına ilişkin teyidi alacaktır.
Soru 3: Kişiler teslim ettikleri altınları sistemde nasıl değerlendirecek? Hangi yatırım araçlarını tercih edebilecek ve getirisi nasıl hesaplanacak?
Cevap: Vatandaşlar sisteme girmeleri halinde aşağıdaki hesap türlerini tercih edebileceklerdir;
Altın Depo Hesapları Altın Katılım Hesapları
Çeyrek Hesap
Çeyrek Katılım Hesabı
Altın Dönüşümlü TL Mevduat
Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı
Vatandaşın elde edeceği getiriler; sistem dahilinde seçmiş oldukları yatırım aracı ve bankaya bağlı olarak değişkenlik gösterebilecektir. Sağlanacak ek avantajlar, ilgili bankalarca ve oluşturulacak platformlarda vatandaşlara duyurulacak Ayrıca Altın Dönüşümlü TL Mevduat veya Katılma Hesaplarında TCMB düzenlemesi uyarınca hesaplanan getiriler elde edilecektir.
Soru 4: Yatırımın geri çekilmesinde fiziki altın ya da mevduat olarak alınabilecek mi?
Cevap: Vatandaşlar sistem dahilinde fiziki altınlarını teslim ettikten sonra istedikleri zaman fiziki altın ya da TL olarak geri alabileceklerdir. Ancak vade ve hesap türüne bankalar tarafından farklı uygulamaların olması mümkün olabilecektir.
* fiziki altın (24 ayar gram/külçe veya çeyrek/meskuk (Darphane altını)
Soru 5: Altını teslim etmek istediğinde yatırımcının herhangi bir bankada hesabı olması gerekecek mi yoksa yapılacak sistemde o anda Banka hesabının açılması da mümkün olabilecek mi? Altınını teslim ettiği anda sistemden nema sağlama aktif hale gelecek mi?
Cevap: Vatandaşların fiziki altınlarını teslim etmeleri sırasında sistem dahilindeki anlaşmalı bir bankada hesaplarının bulunması gerekmektedir. Fiziki altınların anlaşmalı kuyumcular ve bankalara tesliminden sonra vatandaşın banka hesabına havale yapılmakta, altının fiziken değerlemesi yapılıp bankaya aktarıldıktan sonra ise hak edeceği getiriler aktif hale gelmektedir.
Soru 6: Uygulama ne zaman başlayacak ve bir süre sınırı olacak mı?
Cevap: Halihazırda fiziki altıların tesliminde anlaşmalı kuyumcu noktaları bulunmaktadır. İlerleyen zamanlarda söz konusu noktaların yaygınlaştırılması hedeflenmekte olup mevcut kuyumcu noktalarından fiziki altın teslimi yapılarak vatandaşların şu an için bankalarda bulunan altın hesaplarına aktarım yapılmaktadır. Kısa süre içerisinde 81 ilde en az bir kuyumcu noktası olacak şekilde daha geniş sayıda kuyumcu ağı üzerinden aktarım yapılması mümkün olacaktır
Vatandaşların darphane üretimi ziynet altın tasarruflarına özel olarak katılım bankalarımızda ve kamu bankalarında doğrudan çeyrek hesabı açmalarına 1 Mart’tan itibaren başlanacaktır. Kısa bir süre içerisinde 1500 kuyumcu sayısına ulaşılacaktır. Öte yandan fiziki teslime ilişkin herhangi bir süre sınırı söz konusu değildir. Vatandaşın mağduriyet yaşamaması için teyit sistemini oluşturan kuyumcu ağları kademeli olarak sisteme dahil edilecektir.
Soru 7: Sisteme dahil olan kuyumcular için herhangi bir kriter belirlendi mi?
Cevap: Kuyumcular için herhangi bir kriter belirlenmemekle birlikte Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kuyum işletmesi olması ve dahil oldukları rafineri tarafından sağlanan teyit sistemini kurmuş olması gerekmektedir.
Soru 8: isteme her banka ve tüm şubeleri dahil olacak mı? Yetkili banka ya da kuyumcular nasıl duyurulacak?
Cevap: Fiziki altın teslim sürecinde bankalar haricinde rafinerilerin kuyumcu ağları öngörüldüğü için her bankanın tüm şubesinin sisteme dahil olmasına gerek olmamaktadır. Ancak rafineriler ile bankalar arasında anlaşma yapılması gerekmektedir. Bu anlaşmayı yapan her banka, kendi ağını oluşturan her banka veya şubelerinde teslim almayı tercih eden her banka sisteme dahil olmuş olacaktır. Yetkili banka ve kuyumcu bilgilerinin, hazırlanacak web sitesi üzerinden vatandaşlara duyurulması planlanmaktadır.
Soru 9: Yararlanıcı yastık altı altınını bankada TL mevduata dönüştürdükten sonra vadesinden önce parasını çekmesi durumunda getiri miktarı değişebilecek midir?
Cevap: Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında tebliğ hükümleri uygulanacaktır. Diğer hesap türlerinde ise altın mevduatı ve katılım hesabı kabul eden bankaların o hesaplarla ilgili düzenlemeleri esas oluşturacaktır
Soru 10: Yastık altı altınların hangi enstrümanlarla değerlendirilebileceğine yönelik örnek senaryolar paylaşabilir misiniz?
Cevap: Vatandaşın fiziki altınını rafinerilerin kuyumcu ağları veya bankaya teslim edip Altın dönüşümlü TL mevduat ve katılım mevduat hesabı açtırmaları halindeki senaryo örnekleri: