Adalet Bakanlığında Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Dairesi Başkanlığınca düzenlenen "Engelsiz Adalet Çalıştayı"na katılan Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, ''3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle bütün engelli vatandaşlarımızı sizin şahsınızda ayrıca saygıyla selamlıyorum. Hükümet olarak biz engelli vatandaşlarımızın hak ve hukukunu korumak, onların insanlarımız arasında onurlu bir birey olarak yaşamalarını sağlamak bunun yanında kendi kendine yeten bir birey olarak hayatını idame ettirmesini temin etmek maksadıyla çok önemli reformlara imza attık. Bildiğiniz gibi Anayasa’nın 10. Maddesinde yaptığımız değişiklikle engelli vatandaşlarımız lehine pozitif ayrımcılığı bir Anayasa ilkesine haline getirdiğimiz gibi devlete ve devletin bütün organlarına da bu konuda pozitif ayrımcılığı Anayasal bir emir haline getirdik. Zira uygulamada gördük ki eşitlik ilkesine riayet etmek kaydıyla engelli vatandaşlarımızla diğer vatandaşlarımız arasındaki açığı kapama imkanı yoktur. O nedenle zaman zaman Anayasa’nın eşitlik ilkesiyle bağdaşmayacak yasal düzenlemeler idari düzenlemeler veyahut ta fili uygulamalar olabilir. Eşitlik ilkesi bunun önünde engel olmasın düşüncesiyle bu konuda atılacak her adımının, yapılacak her düzenlemenin Anayasa’nın eşitlik ilkesiyle uyarlılığı aramayacağını ve eşitlik ilkesine hatta aykırı düzenlemelerle yapılabileceğini Anayasa’mız açıkça ifade etmektedir. Bu tabi tarihi bir dönüşüm ve bu konuda bakışı değiştiren çok çok önemli bir reformdur.
Türkiye’de engelli vatandaşlarımıza karşı ön yargıların esasında ilkel anlayışların, ilkel zihni dönüşümü yaşamamız yaklaşımların olduğunu da görüyoruz. Bizim yasalarda yaptığımız düzenlemeler, Anayasa’da yaptığımız değişikliklerin bir faydası da bu zihniyet dönüşümünü sağlamak ülkemizde engelli vatandaşlarımıza karşı engelli bir bakışa sahip olanları düzgün ve doğru bir bakış açısına doğru çekimse de büyük bir katkı sağladığını, sağlayacağını buradan ifade etmek isterim. Öte yandan engelli vatandaşlarımızla ilgili mevzuatın birçok yerinde de değişiklikler yaptık. Hatta engelli kardeşlerimizi inciten bazı kavramların hukuk mevzuatımızın içinde ayıkladığımızı da buradan ifade etmek isterim. Zaten yakinen sizler takip ettiğiniz için konuyu sizde daha iyi biliyorsunuz. Önümüzdeki dönemde her türlü hukuksal ifade de, uygulamada kullanılacak lisanı kavramların engelli vatandaşlarımıza karşı saygıyı, sevgiyi ve onların onurunu korumayı hedefleyecek kavramlar olmasına hükümet olarak yaptığımız bütün uygulamalarda azami hassasiyet gösterdiğimizi ve göstereceğimizi de ayrıca ifade etmek isterim. Türkiye Büyük Millet Meclisimizin yasama çalışmalarında da meclisimizin aynı hassasiyeti gösterdiğini görüyoruz. Buradan da Meclisimizin saygın üyelerine teşekkürlerimi iletiyorum.
Engelli vatandaşlarımız sadece yasalarla korunduğu zaman bu yeterli kalmayabiliyor. Çünkü yasalara uymayanlar yasalara aykırı davrananlarda maalesef çıkabiliyor. Öyleyse böyle bir durumda yaptırıma ihtiyaç var. Bu nedenle de Türk Ceza Kanunu 122. Maddesi bildiğiniz gibi nefret ve ayrımcılık suçunu düzenliyor ve bu madde çerçevesinde de bir kimsenin bir kimsenin engelliliği nedeniyle ona mal satmayan veyahut ta ona bir yeri kiralamayan veyahut ta onu işe almayan çalıştırmayan kişiler hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası içeren bir düzenlemeyi yaptık. Buradan bütün vatandaşlarımıza da sesleniyorum. Türkiye’de işe girmede ve başka şeylerde engelliliği engel gören esasında kendisi zihnen engelli olanlara karşı yasalarımızın sağladığı korumadan lütfen istifade edin. Bunlarla ilgili adli süreçleri başlatmaktan çekinmeyin. Çünkü ülkemizin her bir yerinde engelli olan, olmayan her bir vatandaşımızın çalışmaya kendi ayakları üzerinde durmaya hayatını idame ettirmeye ihtiyacı var. Yasalar da bunu sağlamakla esasında önemli bir görevi ifa ediyor. Ama eğer uygulamada bunların aksi bir durumda karşılaştığımızda ceza mevzuatımızın da, yasalarımızın da yanımızda olduğunu bilmenizi özellikle istirham ediyorum. Bu yasaların süreçlerini işletmekten de lütfen çekinmeyin. Çekinmemeye de özen gösterin. Çünkü herkes hak ettiğini bulmalı. Eğer yasayı çiğniyorsa bunun karşısında yasa durmalı. Eğer engellilere tanınan hak ve hukuku kanıtlıyorsa yasa bu hak ve hukuku ona tanıtır. Yeter ki biz yasal yollara tevessül etmekten çekinmeyelim. Hakkımızı aramak Anayasa’mızın bize emri olduğu gibi insan olmamızın da gereğidir. Hiç bundan gocunmaya bu konuda bu konuda şikayete konu olur mu, bu konuda takip edilir mi diye takip edeceğimiz hususları da önemsizleştirmeye müsaade etmeyelim. Her iş bizim için önemli, her ayrıntı kıymetli. Engellilerin önüne konulan her engeli kaldırmak bizim için bir vazifedir. Öyle görüyor, öyle bakıyor, öyle de uyguluyoruz.
Adalet Bakanlığı olarak biz, engelli vatandaşlarımızın adalete erişimi ile ilgili de önemli çalışmalar yaptık ayrıca yapmaya da devam edeceğiz. Zira hem adliyelerimizin özellikle yeni adliye binalarımızın adalete erişim konusunda engelli vatandaşlarımızın rahatlıkla girebilecekleri ve orada iş ve işlemlerini yapabilecekleri, yaptırabilecekleri bir düzen içerisinde yapıldığını bilmenizi isterim. Adalet binaları ile açık alanların engelli vatandaşlarımız tarafından güvenli, bağımsız, ulaşılabilir ve kullanılabilir olması için engelli otoparkları, engelli girişi, rampalar, asansörler, hissedilebilir yürüme yüzeyleri, sesli uyarı levhaları ile lavabolar düzenlendi. Ayrıca alfabesinin kullandığı asansör, levha, bina, haritası, sesli yönlendirme sistemleri de sunulan diğer hizmetler arasında. Önümüzdeki dönem içerisinde biz dönüşmeyen bazı adliyelerimiz olduğunu da fark ediyoruz. Özellikle eski adliyeler burada da dönüşümü hızlı bir şekilde tamamlayacağımızı buradan ilan etmek isterim. Tabii adliyelerde hizmetin engelsiz bir şekilde yürümesi sadece onların hareketlerini kolaylaştıran, aradığını bulan uygulamalarla kalmıyor ve biz hemen hemen pek çok adliyemizde engelli dayanışma bürolarını kurduk adliyelerin girişinde ve engelsiz banko uygulamasını da başlatarak buralardan işlerimizin çok sıhhatli bir şekilde yürümesinin ve hızlıca bitmesinin önünü açtık. Adli destek ve mağdur hizmetleri genel müdürlüğümüzün de bu konularda bilgilendirme çalışmaları vardır. Şu anda 81 ilde Müdürlüğümüz, 167 adliyede de bu hizmetlerin sunulduğunu buradan ifade etmek isterim.
Adli Görüşme Odaları da bunlarla ilgili ayrıca düzenledik. Ve engelli vatandaşlarımızın, adliyede işi olduğunda veyahut da bazı sıkıntıları olduğunda bunlarla ilgili şu anda Türkiye'de 147 adliyede, 152 tane Adli Görüşme Odası var. Örneğin bir suça muhatap olduğunda suçun failleriyle yüz yüze gelmeden orada daha uygun şartlar içerisinde insan onurunu koruyacak bir biçimde oradaki adli sürece sunacağı katkılar alınmakta ve adli süreç onların onur ve haysiyetini koruyacak esaslar içinde işlemekte ve işletilmektedir. Ayrıca tabii biz, Adalet Bakanlığı olarak yeni bir çalışmayı da başlattık. Bunu da buradan ifade etmek isterim. Türk işaret diliyle hukuki terimler sözlüğü. Engelli vatandaşlarımızla ilgili bir hukuk terimleri sözlüğünü hazırlama kararı aldık. Bununla ilgili Bakanlığımız da ilgili birimdeki arkadaşlar çalışmalara başladılar. İnşallah yakında sadece hukuk terimlerini kapsayan engelli vatandaşlarımızın kullanacağı bir sözlüğü de hizmete sunacağımızı buradan ifade etmek isterim. Adalet Bakanlığın da dünyanın en gelişmiş diyebileceğimiz Ulusal Yargı Ağı dediğimiz UYAP sistemimiz var. Burada pek çok portal da var. Vatandaş portal var, avukat portal, arabulucu, uzlaştırmacı. Pek çok orada vatandaşlarımızın hukuki süreçlere ilişkin iş ve işlemlerini takip edecekleri ve adli süreçlere katkı verecekleri sistemler var. Şimdi biz yeni dönem içerisinde, inşallah bu toplantıdan sonra da arkadaşlarımız, engelli vatandaşlarımızla ilgili yeni orada yazılımları engelli vatandaşlarımızın hizmetine sunacaklar. Benim, arkadaşlarımın bana verdiği nota göre UYAP'ta yer alan avukat, vatandaş, kurum, bilirkişi, uzlaştırmacı ve arabuluculuk portal bilgi sistemi gibi tüm sistemlerin içerisinde engelli vatandaşlarımıza yönelik erişilebilirlik menüsü barındıracak şekilde düzenleme çalışmalarında sona gelindi.
Toplantıdan sonra da bu çalışmalar engelli vatandaşlarımızın hizmetine sunulacak ve oradan UYAP üzerinden ve cep telefonlarınızdan, bilgisayarlarınızdan, evinizden, iş yerinizden, arabanızdan nerede hangi halde olursa olsun buradaki adli süreçlere erişme ve onları takip etme imkanını da engelli vatandaşlarımızın bulacağını, bulmaya devam edeceğini de buradan ifade etmek isterim. Tabii engelli vatandaşlarımızın Bakanlığımız da istihdamı konusunda da biz hassasiyet gösteriyoruz. Yasalarımız gereği yüzde 3 olan engelli istihdamı bizim Bakanlığımız da bunun yüzde 50 fazlasıyla uygulandığını bilmenizi isterim. Yeni dönemde de biz engelli vatandaşlarımızla ilgili aynı hassasiyeti göstereceğiz. Engelli vatandaşlarımızın hakim ve savcı sınavlarında değerlendirilmesi hususunda da talepler var. Zaten bizim şu anda uygulamamızda bilmenizi isterim ki engelli vatandaşlarımızdan bu görevi yapan arkadaşlarımız var. Başarıyla da yapıyorlar. Yeni dönemde de biz bu konuda sınavda başarı kriterlerini yakalamış olmalarının önünde engelliliklerinin bir engel oluşturmayacağını buradan bir kez daha ifade etmek isterim. Biz bu konuda sadece liyakate bakıyoruz. İnsanların fiziki görünümüne yahut da başka özelliklerine bakmıyoruz. Liyakat o konuda ki bilgiye hakimiyettir. O konudaki bilgiyi kullanmaktır ve oradaki aranan şartlardır. Bunların arasında engellilik diye bir şart yok. Onun için de Bakanlığımızın bu konuda engelsiz bir yaklaşıma sahip olduğunu bilmenizi isterim. Bundan sonraki süreçlerde bunların sayılarının daha da artacağını yeter ki başarılı olsun arkadaşlarımız. Bizim açtığımız sınavlarda başarılı olsunlar, onlar kürsüde görmeye siz de, aziz milletimiz de inşallah devam edecektir. Bu noktada Bakanlığımızın hiçbir çekincesi olmadığını sizin huzurunuzda aziz milletimize bir kez daha ifade etmek isterim.'' dedi.