Türkiye'de yaşayan engelli vatandaşın bir çoğu geçimini Engelli Aylığı, Muhtaç Aylığı ve Evde Bakım Desteği alarak sağlamaktadır. Zaten çok cüzi miktarda olan Engelli Aylığı, Muhtaç Aylığı ve Evde Bakım Desteği'ne başvurmak isteyenler; ''GELİR KRİTERİ'' ile bir kez daha engellenmiş oluyor ve bu imkandan yararlanamıyor.
Günlük yaşamda birçok sorun ile mücadele eden engelliler, üzerine bir de kendilerine sunulan aylık imkanından sırf gelir kriteri nedeniyle ya hiç yararlanamamakta; ya da yararlanırken şartlara uygun olmadığı tespit edildiğinde aylığı kesilmektedir.
Engelliler, kendilerine sunulan imkanlardan gelir kriterinin kaldırılmasını talep ediyor. B
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş'ın bu konuda yasal olarak gerekli düzenlemeleri yapmalarını rica ediyoruz.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'ndan alınan bilgiler ışığında Engelli Aylığı, Muhtaç Aylığı ve Evde Bakım Desteği ile ilgili bilgiler şöyle:
Engelli aylığından nasıl yararlanılır?
Engelli aylığı 2022 sayılı Kanun kapsamında, sosyal güvenlik kurumlarından (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) hiçbirine tabi olmayan ve muhtaçlığı ilgili Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından belgelenen, 18 yaşından büyük engellilere ya da 18 yaşından küçük engelli yakını bulunanlara verilen bir aylıktır.
Engelli aylığından yararlanmak için gelir kriteri bulunmaktadır. Hanenin toplam gelirinin (menkul-gayrimenkul), hanede ikamet eden kişi sayısına bölündüğünde ortaya çıkan tutarın net asgari ücretin üçte birini geçmemesi gerekmektedir.
18 yaşından büyük engellilerin %40 ve üzeri engel oranına sahip olmaları, 18 yaşın altındaki engelliler için Hafif Düzeyde ÖGV (40-49,) Orta Düzeyde ÖGV (50-59), İleri Düzeyde ÖGV (60-69) Çok İleri Düzeyde ÖGV (70-79), Belirgin Özel Gereksinimi Vardır (80-89), Özel Koşul Gereksinimi Vardır (90- 99) ifadelerinden birini almış olma şartı aranmaktadır.
Muhtaç aylığından nasıl yararlanılır?
“Vakıflar Yönetmeliği” hükümleri gereğince muhtaç aylığı bağlanabilmektedir. Muhtaçlık aylığı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından ödenmektedir.
18 yaşından büyük engellilerin %40 ve üzeri engel oranına sahip olmaları, 18 yaşın altındaki engelliler için Hafif Düzeyde ÖGV (40-49,) Orta Düzeyde ÖGV (50-59), İleri Düzeyde ÖGV (60-69) Çok İleri Düzeyde ÖGV (70-79), Belirgin Özel Gereksinimi Vardır (80-89), Özel Koşul Gereksinimi Vardır (90-99) ifadelerinden birini almış olmaları, ailenin sosyal güvencesinin olmaması, ailenin herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması, kişinin mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması, ailenin gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin Muhtaçlık Yönetmeliği ile belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi şartı ile bağlanabilmektedir.
Evde bakım desteğinden nasıl yararlanılır?
Engelli bireylerin hayatlarının idamesini evde yürütecek kişilere Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından ödenen ücrete evde bakım desteği denilmektedir. Evde bakım desteği engelli bireylerin kendisine değil, bakımını üstlenen akrabası, vasisi gibi üçüncü kişilere yapılan destektir.
Engelli bireylerin evde bakım desteği alabilmesi için üç şart gereklidir.
* Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirleri toplamı esas alınmak suretiyle kendilerine ait veya bakmakla yükümlü olduğu birey sayısına göre kendisine düşen ortalama aylık gelir tutarının, bir aylık net asgari ücret tutarının 2/3’ünden daha az olduğu gelir testi raporu ile tespit edilmesi,
* Engelli bireyin heyet raporu veren hastanelerden alacağı engelli sağlık kurul raporunun ağır engelli kısmında mutlaka “Evet” yazan bir ibare bulunması,
* Engelli bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek şekilde bakıma muhtaç olması gerekli olduğunun bakım heyeti raporu ile tespit edilmesi, gereklidir.
18 yaşından büyükler için düzenlenen engelli sağlık kurulu raporunda “ağır engelli” veya “tam bağımlı”, 18 yaşından küçükler için düzenlenen engelli sağlık kurulu raporunda ise “ağır engelli” veya “Çok ileri düzeyde özel gereksinimi vardır”, “Belirgin özel gereksinimi vardır” ve “Özel koşul gereksinimi var” ifadelerinden birinin yer alması gerekmektedir.
Yukarıdaki şartları taşıyanlar hakkında, bakım hizmetleri değerlendirme heyetince yapılan değerlendirme sonucunda engelli bireyin başkasının yardımı olmadan hayatını devam ettiremeyecek şekilde bakıma ihtiyacı olduğunun tespit edilmesi halinde engelli birey evde bakım yardımından yararlanmaya başlamaktadır.
Evde bakım desteği alabilmek için engelli bireyin ikametgâhının bulunduğu yerdeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne veya varsa Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. Müdürlüklerinin bulunmadığı yerlerde ise Kaymakamlıklara başvuru yapılabilir.
KONUYA İLİŞKİN VERİLEN SORU ÖNERGESİ
28/1 Dönemi ve Yasama Yılı 7/318 Esas Numaralı 16 Haziran 2023 tarihli Engelli Vatandaşların Maaş ve Sosyal Haklarının İyileştirilmesine İlişkin Soru Önergesi CHP Artvin Milletvekili Uğur Bayraktutan tarafından TBMM'ne sunuldu.
Aşağıda belirtilen sorularımın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sayın Mahinur Özdemir Göktaş tarafından yazılı olarak cevaplandırılması hususunu; Anayasanın 98 ve İçtüzüğün 96 ve 99'uncu maddeleri gereğince saygılarımla arz ederim.
Ülkemiz genelinde yaklaşık 10 milyon engelli vatandaşımız engelli aylıklarının günümüz koşullarında çok düşük olması, tedavi ücretlerinin, muayene katılım ücretlerinin ve reçete paylarının yüksek olması nedenleriyle büyük mağduriyet yaşamaktadır.
Engelli vatandaşlarımız maaşlarının iyileştirilmesini, muayene katılım ücreti ve reçete payı gibi ek giderlerden muaf tutulmalarını ve bayram ikramiyesi gibi sosyal haklardan faydalanmalarını talep etmektedirler.
1- Büyük mağduriyet yaşayan engelli vatandaşlarımızın özlük, ekonomik ve sosyal hakları hususunda iyileştirme çalışmaları hangi aşamadadır?
2- 1594 TL engelli aylığını günümüz koşullarında yeterli buluyor musunuz? Çok düşük seviyelerde kalan engelli maaşlarının artırılması yönünde düzenlemeler ne zaman hayata geçirilecektir?
3- Yoğun tedaviler gören engelli vatandaşlarımızın muayene katılım ücretleri ile reçete paylarından muaf tutulması yönünde bir çalışma mevcut mudur? Detayları kamuoyuyla paylaşır mısınız?
4- Pozitif ayrımcılık uygulanması gerekirken engelli vatandaşlarımız bayram ikramiyesi haklarından hangi gerekçeyle mahrum bırakılmıştır? Bu eşitsizliğin giderilerek, bayram ikramiyelerinden engelli vatandaşlarımızın da faydalanabilmesi adına gerekli düzenlemeler ne zaman yapılacaktır?
5- Engelli vatandaşlarımızın talepleri doğrultusunda mağduriyetlerinin tamamıyla giderilmesi adına bir takvim paylaşır mısınız?