Habertürk TV'de Habertürk TV Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Yeşilkaya ile Habertürk TV Ankara Temsilcisi Fevzi Çakır'ın sorularını yanıtlayan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, ''Türkiye'de bizim sorumluluğumuzda yaklaşık 14 bin kilometre demiryolu ağı var. Bunların ulusal olanları biz yapıyoruz. Şehir içi olanları da büyükşehir veya il belediyesi yapar. Şu anda 14 ilde bu anlamda bitirdiğimiz, devam eden ve yapımına başlayacağımız projeler var. Yetkisini bakanlık olarak biz almışız. Burada keşke bu süreçte şu tartışmaları yapmıyor olsaydık. Hizmete odaklanmış olsaydık. Belediyeler bizden talep ederler şehir içindeki, sadece şehire hizmet edecek, ulusal ağa bağlantısı olmayan sistemleri talep eder, Cumhurbaşkanımız uygun görürse sorumluluğumuza alır daha sonra ilgili belediyelere devrederiz. Burada şunun altını çizmek istiyorum. Konuşulan İstanbul. Halbuki bizim Kocaeli, Sakarya, Konya, Bursa'da var. İzmir'de var. Buralarda bir tartışma yok. Bunlar Ulaştırma Bakanlığı'nın yaptığı metrolar.
Samsun, Trabzon, Erzurum, Erzincan planlanan. Gaziantep'te, Kayseri'de bitirdik. Tamamen bizim uhdemizde. Bu noktada Türkiye'de otorite biziz. Bütün raylı sistemlerde otorite biziz. Gerçekten herkesin iyi bildiği işler vardır. Kanun bu görevi bizim bakanlığa verdi. Bunların planlanması görevini bize verdi. İBB veya diğer belediyeler raylı sistem hattı hayata geçirecekleri zaman bize proje hazırlarlar, onayı bizden alıp, yapımına geçerlerse. Belediye talep ederse Bakanlık, Cumhurbaşkanımıza sunar, o da onaylarsa biz yaparız. Biz projeyi onayladığımıza göre o doğru projedir. 'Bu nereden çıktı' deme hakkımız yok. Bütçesini planlama noktasında bazı düşüncelerimiz olabilir ama şu ana kadar belediyelerin bizden talep edip de almadığımız yok.
Bu çalışmaları biz yapıyoruz. İstanbul'un aklaşık 1004 kilometre metroya ihtiyacı var. Halihazırda 350 kilometre. Devam edenleri ilave edersek 400 diyelim. Bize 600 kilometre lazım. Süreci doğru idare edebilirsek 10 yıllık dönemde bunu yapabiliriz diye düşünüyoruz.
147 kilometresini Ulaştırma Bakanlığı olarak biz hayata geçirdik. 2019'u baz alıyorsak. 232.9 kilometre faal olandı. Kimin yaptığına bakmaksızın bu kadar metro vardı. 12 Mart'a geldiğimiz 349 kilometreyi telaffuz etmiştik. Yaklaşık 110-120 kilometre civarında metro yapıldı. Bakanlık 67.8 kilometreyi İstanbul'da bitirdik. İBB'ye önceki AK Parti yönetimi 5 metro hattı teslim etti.
İmamoğlu göreve başladığında metro hatlarında test sürüşleri yapılıyordu. Sayın İmamoğlu'nun sıfırdan başlayıp bitirip teslim ettiği proje yok. Burada 8.1 kilometrelik bir hak var İBB tarafından. Öncesinde 39.2 kilometrelik bir hak var. Ekrem Bey geldiğinde metro inşaatlarında genel bir durma yok. Teknik olarak durma olabilir. Yeraltındasınız üstteki yapılara zarar vermemeniz gerekir, bazen durmanız gerekir. Ama genel bir durma olmadı. Bazılarında isim değişikliği yapılarak ya da kilometre artırarak yapılan projeler var. Eminönü-Eyüpsultan-Alibeyköy tramvay hattı. Önce projeyi tanıtmışız. Allah rahmet etsin, Kadir Topbaş tanıtmış. Haziran ayında ihalesi yapılmış. Sonra temel atılmış. Mart'ta araç sürüş testini yapmışız. 2019 seçimlerine gelmişiz. İBB 6 Aralık'ta şantiyede inceleme yapmış, belli bölümün açılışı yapılmış. En sonunda finansman desteğiyle ilgili kredi anlaşması oldu. Ağustos 2023'te tamamı açıldı. Burada yüzde 89 önceki yönetim yaptı. Yüzde 11'i de İBB yaptı. Rumeli-Hisarüstü-Aşiyan, 2002 Ekim ayında açılışı yapıldı. Yarısı Ekrem İmamoğlu döneminde yapıldı. İkitelli-Ataköy Metro Hattı, 2019'da yerel seçimler olmuş. Yüzde 48'ini gerçekleştirmişiz.
Çekmeköy-Sultanbeyli-Sarıgazi-Yenidoğan hattında 'burayı siz yapamayacaksanız biz yapalım' demişiz. 15 gün sonra gelen cevapta ileriye yönelik yapılacağıyla ilgili reddedilip, bize devredilmemiş. Ne kadar zaman kaybetmişiz. 4 yıl kaybetmişiz. 2022'den 2024'e kadar bir çalışma olmadı. 2 yıl sonra yeniden buranın inşaatına başladılar.
Başakşehir-Çam Sakura Hastanesi hattı. Ne karayolu ne demiryolu ulaşımı var. Biz bakanlık olarak hem karayolunu devraldık. İBB yapmadı. Bize kanunun verdiği yetkide karayolları olarak belediyeye sormadan alabiliyoruz. Ama raylı sistemlerde bu yetki yok. Görev belediyenin, kanun ona vermiş. Eğer isterse bize geçebilir. Burada biz sormuştuk. Yapamayacaklarını beyan edince devralıyoruz. 2023'ün Nisan ayında bunu açtık.
Kaynarca-Pendik-Tuzla metro hattı yeniden ihale edildi. Burada bir miktar duruldu, yaklaşık 1 yıl sonra yeniden başladı. 1. bölümün ihalesi yapıldı, 5.1 kilometrelik. Bakanlık devredilmesini istedi. Belediye bize devredilmesini reddetti. Burası hâlihazırda devam ediyor. Devam eden 5,1 kilometrelik kesimi, henüz bitmedi. Burası da bize göre önemli hattı, durmaması gerekirdi.
İstanbul'da şu anda 600 kilometre daha yapılması gerekir. Bunu 10 yılda ancak bitirebiliriz. Doğru organize olursak, doğru finansman bulursak. 10 yılda bitirilirse daha yaşanabilir olacaktır. Mutlaka yer altından metrolara inmeliyiz. İstanbul'un bir kentsel dönüşüme ihtiyacı var. Kentsel dönüşüm yapılırken yeni arterlerin ya da mevcut olanların kapasitesinin mutlaka artırılması gerekir. Esas çözüm metrolardır.
Kağıthane-Gayrettepe-İstanbul Havalimanı 30 dakika. 32 dakika olmaz. Bindiğiniz zaman 30 dakikada gidersiniz. Dakikadır o, sapmaz. Saniyeler sapar. Biz metroları yaptığımız zaman siz bileceksiniz Gayrettepe'den bindiğinizde İstanbul Havalimanı'nda 30 dakikada olacaksınız. Bunu yaptığımız zaman genel anlamdaki dertlerimiz çözülmüş olacak.
Arnavutköy'e kadar olan 14 kilometresini bitirdik. Onu önümüzdeki hafta geri kalan 17 kilometresini muhtemelen 1 sene sonra bitireceğiz. Bizim şu anda konuştuğumuz metro hatlarının tamamı çift hat. Birisi giderken diğeri gelebiliyor. Altunizade-Çamlıca-Bosna Bulvarı ise tek hattır. Orada yolculuk kapasitesi karşılanacak durumdadır. Muhtemelen 2025'in sonunda bitireceğiz.
Bizim şu anda İstanbul'da, yetkimizde olan 2 tane. İstanbul Havalimanı-Halkalı'nın 14 km.lik kesimini açacağız. Bir de Altunizade-Çamlıca hattı. Başka bir raylı sistem projemiz yok. Talep gelirse elbette değerlendireceğiz. Ankara'da Esenboğa Havalamına'na bir metro hattı var. Muhtemelen önümüzdeki süreçte onu hayata geçireceğiz. Bursa'da ve Konya'da devam eden var. Trabzon'da, Erzincan'da bir tane düşünüyoruz.
Türkiye'de demir ağlarla yeni baştan örüyoruz. 2053'e kadar 28-29 bin kilometreye çıkaracağız. İstanbul ve Ankara'yı alırsak, hinterlantını da ilave edin. Şu anda Yüksek Hızlı Tren hattı, D-100 karayolu, otoyol ve havayolu var. Yeni bir sisteme daha ihtiyacımız var. Hem otoyol hem demiryola ihtiyacımız var. Ankara'dan başlayıp Akyazı'dan İstanbul'a getireceğimiz Süper Hızlı Tren hattı olacak. 80 dakikayı hedefliyoruz. Hızlı tren 3 saat 50 dakikaya düşecek. Süper Hızlı Tren'in projesi 3-4 yıl sürer. Yapımı da 6 yıl sürse 10 yılı konuşuyoruz. 2034-35'de hayata geçer.
Türkiye transit özeliğini tam kullanamıyor. Birkaç projemiz var. Bir tanesi Bakü-Tiflis-Kars'ın alternatifi Zengezur Koridoru'dur. İran ya da Ermenistan üzerinden geçmesi planlanıyor. Görüşmeler devam ediyor. Önümüzdeki süreçte netleşir. Bu hem kapasiteyi artıracak hem de yeni bir hat sağlamış olacak. Irak'ın Fav limanından başlayıp Ovaköy sınır kapısına gelecek 1200 kilometrelik otoyol ve demiryolu hattı var. Kalkınma Yolu Koridoru diyoruz buna. Katar ve BAE ile de görüşüyoruz. En başta burayı Türk firmalar yapacak. Muhtemelen işletilmesinde de biz olacağız. Çünkü işletilmesinde yine biz olacağız. Bütün bu ticaret mallarının Türkiye üzerinden gitmesi sağlanacak. Birçok ürünün üretilmesi anlamına gelecek.
Ankara-İzmir hızlı tren hattı 2027'nin başında bitecek inşallah. Sonra Osmaneli-Bursa-Bandırma sonra Karaman-Ulukışla sonra Mersin-Adana-Osmaniye Gaziantep. Bunlar devam eden projelerimiz. 2028'de bitireceğiz. Ülkenin en güneydoğusundan en batısına ve Kapıkule'ye, Karadeniz'e, Kars'a hızlı tren ağlarıyla donatmış olacağız. Kırıkkale-Çorum bu sene başlıyor. Aksaray-Ulukışla başlıyor. Gaziantep'ten Mardin'e giden hatta başlıyoruz.
Hızlı treni Kırıkkale'den yola çıkardık. Önce Çorum sonra Samsun'a. Karadeniz'i Batum'a bağlayacak proje çalışmalarına başladık. Biraz uzun vadeli. Teknolojinin gelişmesiyle beraber daha ucuz maliyetlerle geçeriz diye düşünüyoruz. 29 bin kilometre hedefleniyor. Şu an 13 bin 919, bunu iki katına çıkaracağız.
Ankara-Kırıkkale-Delice, Aydın-Denizli, Antalya-Alanya hattı otoyolu var. 1 saat tutmayacak. Aydın-Denizli'de yapım devam ediyor. Aydın'ı mevcut otoyola bağlıyoruz. Oradan İstanbul ve İzmir'e. Denizli'den itibaren Antalya'ya bağlayacağız. Bu sene inşallah bitirmiş olacağız. Gaziantep'ten Kilis'ten getiriyoruz 19 km. hem karayolu hem demiryoluyla İskenderun'a bağlamış olacağız. Hassa'da buna yönelik sanayi bölgelerinin de yapımına başladığını söyleyebilirim. İskenderun ile Hatay'ı Belen üzerinden bir otoyolla bağlayacağız. Gaziantep-Kilis Polateli'nden gelip karayolu ve demiryolu İskenderun Körfezi'ne inecek. Hassa civasında ciddi bir sanayi bölgesinin oluşumuna imkan vereceğiz. Bu yolla hemen limanın kenarındaymış gibi üretim yapılacak. 19 kilometre 76 metre bir tünel olacak. Bu tünel Türkiye'nin en uzun tüneli olacak.
Kendi işlettiklerimizde serbest geçiş sistemini (SGS) hayata geçiriyoruz. Sonrasında özel işletmelere. Eğer yabancı araçsa. Bir yerde durmadan yurt dışına çıkabiliyor. Bizim işlettiğimiz otoyollarda geçişleri plakadan takip ediyor ve gümrük kapılarında tahsil ediyoruz. Yap işlet devrette tahsil edemiyoruz. Orası özel işletme. Hazine ve Maliye Bakanımızla konuştuk, muhtemelen çözeceğiz. Belki bir miktar komisyon alarak. Önümüzdeki süreçte muhtemelen çözeceğiz.
Bayburt-Gümüşhane, Yozgat, Çukurova var Adana Mersin arasında. Adana'da hava limanı sayısı 2'ye çıkacak. İstanbul Havalimanı'nda 3 paralel pist var. Bir de doğu batı yönünde yapıyoruz. Doğu yönüne gidecek uçakların sadece oradan kalkışını sağlayacağız. Aynı anda iki uçağı indirip kaldırabiliyoruz. Üç uçağın inip kalkması sadece Amerika'da var. 78 milyon yolcuyu İstanbul Havalimanı'ndan taşıdık. Geçen seneye göre yüzde 10'luk artış var şu anda. Biz bunu 85 milyonlara çıkarmış olacağız. İlk etapta 100 milyon. Sonra 200 milyona çıkaracağız. Arkadaşlarımız Amerika'ya gitti. Türkiye'de deneyeceğiz. Aynı anda 3 uçak inip kalkabilecek. Avrupa'da birinci, dünyada yedinci. 200 milyonlara gelince dünyada birinci olacak.
Uzayda 5 tane haberleşme uydumuz var. Uyduların belli kapasiteleri vardır. 15 yıllık da teorik ömürleri vardır. 15 yıl dolduğunda ömrü bitmişse size mutlaka yeni uydular lazım. Yeni kapsama alanları hedefledik. Özellikle Ortadoğu ve Afrika'nın bir kısmında belirledik. 6. haberleşme uydusunu göndereceğiz. Dedik ki yerli ve milli olsun. TUSAŞ'ın TÜBİTAK'la ortak projesi. Bu ay muhtemelen bitiyor. Haziran ayı diye düşünüyoruz. İnşallah yörüngesine fırlatacağız. 15 yıllık yeni kapasite. Ortadoğu'da ve Kuzey Afrika'da yeni kapsama alanları. Oralarda satacaksınız.
5 G, 2026 inşallah. Biz çok ciddi yatırım yaparak 4,5 G'ye geçtik. Şu anda 5 G'nin cihazları nispeten pahalı. Bu fiyatların optimize olacağı yılın 2026 olacağını düşünüyoruz.
Türkiye'de yaklaşık 90 bin civarında araç var. 3 bin 700 tane enerji şarj istasyonu, 12 bin 500 yaklaşık soket var. Her tarafta kurmaya devam ediyoruz. Elektrikli araçların menzili 600 kilometre kareye kadar uzuyor. Şehirler arasında hızlı şarj istasyonlarını daha da yaygınlaştıracağız. Şarjların gittiği kilometreler artacak.
Turistik Doğu Ekspresi'ni 11 bin civarında vatandaşımız deneyimledi. Biz bunu daha geliştirmemiz lazım. Hem Kars istikametini geliştirmemiz lazım. Ankara-Diyarbakır'ı, Ankara-Tatvan'ı konuşuyoruz.'' dedi.