2023-2024 Eğitim Öğretim İstatistikleri

"2022-2026 Resmi İstatistik Programı"nda Örgün Eğitim İstatistikleri'nin basılı yayın olarak ve internet ortamında yayınlanması sorumluluğu Bakanlığımıza verilmiştir. Örgün eğitim; okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsar. Ancak, programda belirtildiği üzere yüksek öğretim istatistikleri Bakanlığımızın hazırladığı yayından bağımsız olarak Yüksek Öğretim Kurulu tarafından yayınlanmaktadır.

Eğitim kademesi, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması ve yerleşim yeri düzeyinde okul, öğrenci, öğretmen, mezun ve yeni kayıt öğrenci sayılarını ve uluslararası karşılaştırmalar yapılabilmesi amacıyla bazı eğitim göstergeleri ile eğitim bütçesi ve eğitim yatırımlarını kapsamaktadır.

1. Giriş

Türk Milli Eğitim Sisteminin Yapısı

1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile belirlenmiş olan Millî Eğitim Sistemi, "Örgün Eğitim" ve "Yaygın Eğitim" olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır.

1.1 Örgün Eğitim

Örgün eğitim; belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bireylere, amaca göre hazırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir. Örgün eğitim; okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsar.

Okul öncesi Eğitim: Okul öncesi eğitim kurumları; bağımsız anaokulları olarak açılabileceği gibi mülki idare amirinin onayı ile çocuk gelişimi ve eğitimi alanı olan mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarında uygulama sınıfı ve diğer eğitim kurumları bünyesinde ana sınıfı olarak da açılabilir. Anaokulu, ana sınıfı ve uygulama sınıflarına, kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibarıyla 57-68 (2018 doğumlu) aylık çocukların kaydı yapılır. Okulun kayıt alanında ikamet eden ve bir sonraki eğitim ve öğretim yılında ilkokula başlayacak çocukların kaydı yapıldıktan sonra fiziki imkânları yeterli olan anaokulu ve uygulama sınıflarına 36-56 aylık, ana sınıflarına ise 45-56 aylık çocuklar da kaydedilebilir.

Okul öncesi eğitimin amacı; Çocukların beden, zihin ve duygu gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak, çocukları ilkokula hazırlamak, şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı yaratmak, çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.

Yaz Eğitimi: Çağ nüfusunun yoğun, fiziki şartların yetersiz olduğu yerleşim yerlerindeki çocukların okul öncesi eğitime erişimini sağlamak için MEB Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 82. maddesi doğrultusunda eğitim öğretim yılının yaz aylarında gezici öğretmen sınıfı, gezici sınıf, taşıma merkezi ana sınıfı ve benzeri esnek saat ve zamanlı eğitime erişim modelleri yaz eğitimi başlığı altında sınıflandırılmıştır.

Oyun Odası Kurs Programı: 37-72 Ay (3-6 yaş) oyun odası programının amacı Hayat boyu öğrenme kurumlarına eğitim için başvuran anne-babaların çocukları için ortak bir eğitim ortamı oluşturmaktır. Kurs programı Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı esaslarına dayalı olarak planlanır. Kurs programının süresi; günde en fazla 4 ders saati uygulanacak şekilde toplam 400 ders saatidir.

Çocuk Destek Eğitimi Kurs Programı: Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya diğer resmi eğitim kurumlarınca açılan, eğitim ve öğretime uygun ortamlarda 36-72 ay arası çocuklar için uygulanan bir eğitim modelidir. Kurs programına kayıt yapılırken öncelik bir sonraki yıl ilkokula başlayacak çocuklara verilir. Fiziki kapasitenin yeterli olması durumunda 3 veya 4 yaş çocuklar da kayıt yapılabilir.

İlköğretim Kurumları: Mecburi ilköğretim çağı, 6-14 yaş grubundaki çocukları kapsar. İlkokulların birinci sınıflarına o yılın 31 Aralık tarihinde 72 ayını dolduran çocukların (Kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibariyle 69 ayını dolduran çocuklar) kaydı yapılır. Ayrıca kayıtların yapıldığı yılın eylül ayı sonu itibariyle 66, 67, 68 aylık çocuklardan velisinin yazılı isteği bulunanlar da ilkokul birinci sınıfa kaydedilir.

İlköğretimin amacı; her Türk çocuğunun iyi birer vatandaş olabilmesi için, gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlık kazanmasını, millî ahlak anlayışına uygun olarak yetişmesini, ilgi, istidat ve kabiliyetleri yönünden hayata ve bir üst öğrenime hazırlanmasını sağlamaktır.

İlköğretim kurumları; dört yıl süreli ve zorunlu ilkokullar ile dört yıl süreli zorunlu ve farklı programlar arasında tercihe imkân veren ortaokullar ile imam hatip ortaokullarından oluşur. Ortaokullar ile imam-hatip ortaokullarında lise eğitimini destekleyecek şekilde öğrencilerin yetenek, gelişim ve tercihlerine göre seçimlik dersler oluşturulur.

Açık Öğretim Ortaokulu: İlkokulu bitiren ancak herhangi bir nedenle ortaokula devam edememiş 14 yaş ve üzeri vatandaşlara yönelik olarak uzaktan öğretim yöntemi ile ortaokulu tamamlama olanağı sağlayan kurumdur. Sistem gereği şube ve öğretmen bulunmamaktadır. 2009-2010 öğretim yılından itibaren Açık İlköğretim Okulu´nu bitirme süresi üç yıldan bir yıla düşürülmüştür. Açık Öğretim Ortaokulunda bir öğretim yılı üç dönemden oluşur. Öğrenciler çalışma takviminde belirtilen zamanlarda her dönem (yılda 3 kez) internet üzerinden kayıt yenilemek zorundadır. Bir dönem kayıt yenilemeyen öğrencilerin kaydı DONUK, iki dönem üst üste kayıt yenilemeyen öğrencilerin kaydı SİLİK duruma düşer. SİLİK durumdaki öğrencilerin daha önceki kredileri saklı tutulur ve tekrar kayıt yaptırarak kaldıkları yerden devam edebilirler.

Ortaöğretim: Ortaöğretim; ilköğretime dayalı, en az dört yıllık zorunlu, örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar.

Ortaöğretimin amaç ve görevleri; Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak,

1. Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak,

2. Öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yükseköğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır. Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır.

Genel Ortaöğretim: İlköğretime dayalı en az dört yıllık zorunlu eğitimle öğrencilere genel kültür kazandırmanın yanı sıra, ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda yükseköğretime, hem yükseköğretime veya geleceğe hazırlayan eğitim öğretim sürecidir.

Açık Öğretim Lisesi: Yüz yüze eğitim yapan örgün eğitim kurumlarına devam edemeyen, örgün eğitim çağını geçiren ve liseye devam ederken açık öğretim lisesine geçmek isteyen öğrencilere hizmet vermektedir. Açık öğretim lisesinde ders geçme ve kredi sistemi ile öğretim verilmektedir. Sistem gereği şube, öğretmen bulunmamaktadır. 2006 yılında tüm liselerin eğitim süresinin 4 yıla çıkarılmasıyla birlikte Açık Öğretim Lisesine kayıtlı olan öğrenciler de kademeli olarak 4 yıllık sisteme geçmiş dâhil edilmişlerdir. Örgün eğitim yaşında kayıt yaptıran öğrenciler en erken 4 yıl (8 dönem) sonunda mezun olabilirler. Ancak 18 yaşından gün almış öğrencilerimiz yılda üç dönem sınav hakları olduğundan, 8 dönemi 2,5 yılda tamamlayabilmektedirler. Açık Öğretim Lisesinde bir öğretim yılı üç dönemden oluşur. Öğrenciler çalışma takviminde belirtilen zamanlarda her dönem (yılda 3 kez) internet üzerinden kayıt yenilemek zorundadır. Bir dönem kayıt yenilemeyen öğrencilerin kaydı DONUK, iki dönem üst üste kayıt yenilemeyen öğrencilerin kaydı SİLİK duruma düşer. SİLİK durumdaki öğrencilerin daha önceki kredileri saklı tutulur ve tekrar kayıt yaptırarak kaldıkları yerden devam edebilirler.

Mesleki ve Teknik Ortaöğretim: İlköğretime dayalı en az dört yıllık zorunlu eğitimle öğrencilere genel kültür kazandırmanın yanı sıra, ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda yükseköğretime, hem yükseköğretime hem mesleğe veya geleceğe ve iş alanlarına hazırlayan eğitim öğretim sürecidir.

Mesleki Açık Öğretim Lisesi: 24.12.2005 tarihli ve 26033 sayılı, Resmi Gazete´ de yayımlanan Yönetmelikte Meslekî Açık Öğretim Lisesi´nin kurulmasına ilişkin hükümler yer almıştır. Meslekî Açık Öğretim Lisesine 2006 yılından sonra Ortaokul/İlköğretim Okulu mezunu olarak kayıt yaptıran öğrenciler en erken 4 yıl (8 dönem) sonunda mezun olabilirler. Meslekî Açık Öğretim Lisesinde bir öğretim yılı iki dönemden oluşur. Öğrenciler çalışma takviminde belirtilen zamanlarda her dönem (yılda 2 kez) internet üzerinden kayıt yenilemek zorundadır. İki dönem üst üste kayıt yenilemeyen öğrencilerin kaydı silik duruma düşer. Silik durumdaki öğrencilerin daha önceki kredileri saklı tutulur ve tekrar kayıt yaptırarak kaldıkları yerden devam edebilirler.

Yükseköğretim: Yükseköğretim; ortaöğretime dayalı, en az iki yıllık yükseköğrenim veren eğitim kurumlarının tümünü kapsar.

Yükseköğretimin amaç ve görevleri, milli eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak,

1. Öğrencileri ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yurdumuzun bilim politikasına ve toplumun yüksek seviyede ve çeşitli kademelerdeki insan gücü ihtiyaçlarına göre yetiştirmek;

2. Çeşitli kademelerde bilimsel öğretim yapmak;

3. Yurdumuzu ilgilendirenler başta olmak üzere, bütün bilimsel, teknik ve kültürel sorunları çözmek için bilimleri genişletip derinleştirecek inceleme ve araştırmalarda bulunmak;

4. Yurdumuzun türlü yönde ilerleme ve gelişmesini ilgilendiren bütün sorunları, Hükümet ve kurumlarla da elbirliği etmek suretiyle öğretim ve araştırma konusu yaparak sonuçlarını toplumun yararlanmasına sunmak ve Hükümetçe istenecek inceleme ve araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek;

5. Araştırma ve incelemelerinin sonuçlarını gösteren, bilim ve tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayınları yapmak;

6. Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve kamuoyunu aydınlatıcı bilimsel verileri sözle, yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetlerinde bulunmaktır.

Yükseköğretim kurumları

* Üniversiteler
* Fakülteler
* Enstitüler
* Yüksekokullar
* Konservatuarlar
* Meslek yüksekokulları
* Uygulama ve araştırma merkezleridir.

1.2 Yaygın Eğitim

Yaygın eğitim, örgün eğitim yanında veya dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar. Yaygın eğitimin özel amacı, millî eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, örgün eğitim sistemine hiç girmemiş olan veya herhangi bir kademesinde bulunan, ya da bu kademeden çıkmış vatandaşlara örgün eğitimin yanında veya dışında;

*Okuma-yazma öğretmek, eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim olanağı hazırlamak,
*Bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmelere uyumlarını kolaylaştırıcı eğitim olanağı sağlamak, 
*Millî kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı ve benimsetici nitelikte eğitim yapmak,
*Toplu yaşama, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak,
*Ekonominin gelişimi doğrultusunda ve istihdam politikasına uygun meslek edinmelerini sağlayıcı olanaklar hazırlamak,
*Beslenme ve sağlıklı yaşam tarzını benimsetmek,
*Çeşitli mesleklerde çalışanlara, gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak,
*Boş zamanlarını yararlı bir biçimde değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmak.

YAYININ TANITIMI : https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_09/30135359_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2023_2024.pdf

ÖZEL TABLOLAR : https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_09/30141200_20232024_ozet_tablolar.xlsx

METAVERİ : https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_09/30135427_metaveri_20232024.pdf