Bakan Özer'den Öğretmenlik Meslek Kanunu Konusunda Açıklamalar

Öğretmenlik mesleği; öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen olarak üç kariyer basamağına ayrılacak. Kariyer, liyakat ve özlük haklarını esas alan Öğretmenlik Meslek Kanunu'nun detaylarını Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer açıkladı.

Soru: Öğretmenlik Meslek Kanunu teklifi TBMM’de kabul edildi. Yıllardan beri dile getirilen bir konu ilk kez yasalaştı. Duygu ve düşüncelerinizi alabilir miyiz?

Cevap: Türkiye’de öğretmenlere mahsus bir kanuna yönelik özlem çok geçmişlere gidiyor. 1960’lı yıllardan itibaren bu özlem gerek Milli Eğitim Şuralarında gerekse diğer platformlarda hep dile getirildi. 7 yıl aradan sonra 1-3 Aralık 2021 tarihleri arasında düzenlediğimiz 20. Milli Eğitim Şurasında alınan kararlarda da öğretmenlik meslek kanununa özel vurgu yapıldı ve alınan kararlarda yer aldı. Dolayısıyla, ilk kez ‘Öğretmenlik Meslek Kanunu’ hazırlanıp TBMM’de kabul edilmiş olması gerçekten eğitim tarihimiz açısından oldukça önemli bir dönüm noktasıdır. Bu kanun ile birlikte Türkiye eğitim tarihinde öğretmenlerimiz ilk kez müstakil bir meslek kanununa kavuşmuş oldu. Bu sürecin bir parçası olmaktan gerçekten çok büyük bir mutluluk duyuyorum. 

Soru: Eğitim tarihi açısından dönüm noktasını dediniz, neden bir dönüm noktası?

Cevap: Sıklıkla ifade ettiğim gibi bir eğitim sistemi öğretmeni kadar güçlüdür. Şu an eğitim sistemimizde 1 milyon 200 bine yakın öğretmenimiz bulunuyor. Oldukça büyük bir öğretmen ailesine sahibiz. Öğretmenlerimizin mesleki ve kişisel gelişimlerinin sürekli desteklenmesi lazım. Bu kanun ile ilk kez adını öğretmenlik mesleğinden alan bir kanun hazırlanmış oldu. Öncelikle bu, öğretmene verilen değerle doğrudan ilişkilidir. Kanun ile öğretmenlerimizin mesleki gelişimleri, bilgi ve birikimleri, lisansüstü eğitimleri geliştirilen bir kariyer sistemi üzerinden ödüllendiriliyor. Adaylık, öğretmenlik, uzman öğretmenlik ve başöğretmenliği içeren bir sistem inşa ediliyor. Buna ilaveten birinci derecede olan öğretmenlerin göstergeleri 3000’den 3600’e çıkartılıyor. Sözleşmeli öğretmenlerle ilgili ilave iyileştirmeler içeriyor. Kısacası bu kanun ile ülkemiz, öğretmenliği bir meslek kanunu çerçevesinde kariyer yolu olarak tanımlayan ülkeler arasına girmiş oluyor. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde gerçekten bir dönüm noktasıdır. 

Soru: Kanunda öğretmenlik artık bir kariyer mesleği olarak tanımlanıyor. Bu konu kamuoyunda da çok tartışıldı. Gerçekleştirdiğiniz son Şurada da buna yönelik karar olduğunu belirttiniz, nasıl bir karar alındı?

Cevap: Bildiğiniz gibi toplumumuzun her kesiminden, eğitim paydaşlarımızın geniş katılımıyla gerçekleştirdiğimiz 20. Milli Eğitim Şurasında detaylı bir şekilde ele alınan üç ana konudan bir tanesi öğretmenlerimizin mesleki gelişimlerinin desteklenmesiydi. Şurada öğretmenlik meslek kanunun çıkartılmasına yönelik karar oy birliği ile alındığı gibi kararda kariyer mesleğine de doğrudan atıf yapıldı. Şuranın oy birliği ile kabul edilen 123.maddesi: “Öğretmenlik bir kariyer mesleği olarak düzenlenmelidir. Kariyer sürecindeki ilerlemelerde öğretmenlerin özlük haklarında anlamlı ve belirgin artışlar sağlanmalıdır.” şeklinde. Dolayısıyla, mevcut kanunda öngörülen, Şurada oy birliği ile alınan ve üzerinde herkesin mutabık kaldığı kariyer mesleği ile ilgili kararların doğrudan karşılığıdır. Sonuç olarak, kanunda yer bulan kariyer basamakları, üzerinde eğitim paydaşlarının tartıştığı ve oy birliği ile mutabık kaldığı süreçleri ifade ediyor. 

Soru: Uzman öğretmenlik ve başöğretmenlik öğretmenlerimizin özlük haklarında ne gibi iyileştirmeler getiriyor?

Cevap: Meslekte 10 yılını doldurmuş öğretmenlerimiz, Bakanlığımız tarafından verilecek olan 180 saatlik mesleki gelişim eğitimlerine katılacaklar ve bu eğitimler sonucunda yapılan sınavda başarılı olduklarında “uzman öğretmen” unvanına sahip olacak. Uzman öğretmen unvanı ile birlikte öğretmenlerimiz ilave bir derece alacaklar. Ayrıca, eğitim öğretim tazminatlarında da %60 oranında (bugün itibarıyla yaklaşık 1.310 TL’lik) bir artış olacak. Şu an için uzman öğretmenliğe başvuracak potansiyel öğretmen sayımız yaklaşık 500 bindir. Dolayısıyla beş yüz bine yakın öğretmenimiz eğitimlerini ve sınavlarını başarılı bir şekilde tamamladıkları takdirde uzman öğretmen unvanının sağladığı haklara sahip olabilecekler. 

Diğer taraftan uzman öğretmenlikte 10 yılını doldurmuş öğretmenlerimiz de Bakanlığımız tarafından verilecek olan 240 saatlik mesleki gelişim eğitimleri sonunda sınavda başarılı olduklarında “başöğretmen” unvanına sahip olacaklar. Başöğretmen unvanı ile de öğretmenlerimiz ilave bir derece alacaklar. Ayrıca, eğitim öğretim tazminatlarında da %120 oranında bir artış olacak (bugün itibarıyla yaklaşık 2.620 TL).  

Soru: Kariyer süreçleri ile ilgili tartışılan konulardan bir tanesi de uzman öğretmenlik ve başöğretmenliğe geçişte yapılacak sınavlar. Sınavlar yapılmasa olmaz mıydı?

Cevap: Bildiğiniz gibi uzman öğretmenlik için 180 saat ve başöğretmenlik için 240 saatlik eğitimler düzenlenecek. Eğitimi değerlendirmeniz için eğitimler sonunda bir ölçme ve değerlendirme yapmanız lazım. Bu amaçla sınav yapılacak. Bu nedenle de sınavlar doğrudan alınan eğitimle ilişkili olacak. Dolayısıyla tedirgin olunacak bir durum söz konusu değil. Kaldı ki yüksek lisans yapmış öğretmenlerimiz uzman öğretmenlik için yapılan sınavdan muaf olacaklar. Doktora yapmış öğretmenlerimiz de başöğretmenlik için yapılan sınavdan muaf olacaklar. 

Soru: Kanun ile aslında öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmaları da teşvik edilmiş oluyor.

Cevap: Kesinlikle. Bu da sürecin önemli bir katkısı olacaktır. Öğretmenlerimizin lisansüstü eğitimlerini tamamlamaları hem kendi kişisel gelişimleri için çok önemli hem de verecekleri eğitimin kalitesine de olumlu yansımakta. Bu nedenle OECD ülkelerinde lisansüstü eğitim yapmış öğretmen oranları oldukça yüksek. Biz de bu oranlar son derece düşük. Örneğin yüksek lisans yapmış öğretmen oranımız yaklaşık yüzde 12. OECD ortalamasının çok altında. Doktora yapmış öğretmen oranımız ise yalnızca yüzde 0,23. Son derece düşük bir oran. Dolayısıyla, bu kanunla birlikte öğretmenlerimiz lisansüstü eğitime teşvik edilmiş oluyor. 

Soru: Lisansüstü eğitimde alan sınırlaması olacak mı?

Cevap: Hayır, bu hususta bir sınırlama getirilmeyecek. Öğretmenlerimizin lisansüstü eğitimlerinde disiplinlere yönelik dar kapsamlı bir yaklaşımımız yok. Tam tersine disiplinlerarası lisansüstü çalışmalar yapmalarını 21.yüzyıl becerileri açısından çok daha fazla önemsiyoruz. Dolayısıyla burada daha esnek bir yaklaşım benimsedik. İsteyen öğretmenimiz istediği alanda, merak ettiği bir konuda lisansüstü eğitimi yapabilir. Lisansüstü eğitimlerini başarılı bir şekilde tamamladıklarında da uzman ve başöğretmenlik sınavlarından muaf olma haklarını kullanırlar.  

Soru: Kanun gerek TBMM’ye gelmeden gerekse de TBMM görüşmeleri esnasında çok tartışıldı. Geriye baktığınızda bu tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?

Cevap: İlk kez bir öğretmenlik meslek kanunu ciddi anlamda gündeme geldi. Haliyle beklenti yüksek. Yaklaşımlar, konuya bakışlar farklılık gösterebilir. Dolayısıyla, tartışmaların olmasını son derece doğal ve değerli de buluyorum. Tabi, burada yapıcı eleştirilerin olması çok önemli. Çünkü yapıcı eleştiriler bir tartışma zemini oluşturuyor ve iyileştirmelere yol açabilme potansiyeli barındırıyor. Tüm tartışmalar bir yana, önemli olan artık, Türkiye’de bir öğretmenlik meslek kanunumuzun olmasıdır. Öğretmenlerimize yönelik attığımız her adımda bize öncülük eden Cumhurbaşkanımıza bu süreç içerisindeki desteklerinden dolayı şükranlarımı arz etmek istiyorum. Desteklerinden dolayı TBMM Başkanımıza şükranlarımı sunuyorum. Sürece yapıcı eleştirileri ile destek olan tüm paydaşlarımıza, geçmişten bugüne kadar böyle bir kanun fikrinin oluşmasında, hazırlanmasında katkısı olan herkese, Bakanlığımızın değerli bürokratlarına, süreç içerisinde destek olan diğer Bakanlıklarımıza ve ilgili kuruluşlarımıza, çalışma arkadaşlarıma, TBMM’de destek veren tüm milletvekillerimize çok teşekkür ediyorum. Öğretmenlik Meslek Kanunumuzun şimdiden tüm öğretmenlerimize ve eğitim camiamıza hayırlı olmasını diliyorum.