Bakan Nebati'den Enflasyon, İşsizlik, Faiz, Kira ve Konut Fiyatları Açıklaması

Enflasyon, işsizlik, tahıl koridoru, faiz, gıda ve petrol fiyatları, kira-konut fiyatları, kur korumalı mevduat, 2023 seçimleri konusunda önemli açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin açıklamaları şöyle:

TÜRKİYE'DE NE DEĞİŞTİ?

Dünya her gün değişiyor. 6 ay sonra örneğinde aslında almış olduğumuz kararlarla KKM sistemi (Kur korumalı sistem) Türkiye'de yeni bir enstrümanla taleplere karşılık veren, ihanete kadar varan söylemlerinin bitirildiği, tedbir paketleriyle önünü gören Türkiye'ye adımlardı. Dolardaki düşüşle Türkiye'deki alt bileşenler 2022 yılının Türkiye'nin en iyi sürecine başlangıçtı. O tarihlerde 7 ay sonra uyandık. Arada önemli kabusu yaşadık. 24 şubat 2022'de Rusya'nın Ukrayna'ya girmesiydi. Dünyadaki dengeleri değiştiren sonuç ortaya çıkardı.

RUSYA - UKRAYNA SAVAŞI VE EKONOMİYE ETKİSİ

Bu bir kabus. Ağır travmaya sebep oldu. Salgın döneminin ötesine geçen bir durum oldu. Salgının üzerine savaş gelince dünyaya ağır geldi. Ben uyandım. Türkiye gerçekler ülkesi. Sorunların üstesinden gelen, dünyaya örnek teşkil eden bir ülke. Kabusu yaşamak, sorunları görmezden gelmek siyasal muhalefetin sonucu.

Salgın başlarken, ben bakan yardımcısıydım. Dejavu oldu. 2022 ocak ayıyla 2020 ocak ayı arası benzetme yapılabilir. Yapılan toplantılarda çözümlere yönelik adımlar için hazırlık yapıyoruz. Salgının etkileri kapanmayla farklı bir dünyaya dönüyor. Bir terslik olmasa Türkiye farklı 2020 yılı yaşayacak dedik, mart ayında vaka ile karşılaştık. Dükkanlar kapandı, işletmeler durdu.

Ne olacağını bilmeyen Türkiye ve dünya vardı. Aldığımız kararlar çerçevesinde 31 Mart geldiğinde insanlar çeklerini ödeyebileceğini, vergilerinin devlet tarafından karşılanacağını bilsin dedim. Bu şekilde dünyaya örnek olacak, gelişen bir Türkiye olacak demiştim yanılmadım.

20 aralıkta KKM, sayın cumhurbaşkanımız tarafından ifade edildi. Sabaha farklı bir Türkiye olarak uyandık. Bu işi hallettik savaş deprem olmadığı takdirde bu iş başarıldı dedim. Türkiye küçülecek dendiğinde büyümüş, ticaret canlı yepyeni pazarlar bulunmuş, yolumuza devam edelim 2023'e iyi hazırlıkla gideceğiz demiştim, savaş oldu. İşimiz zor. 2020 aralık itibariyle yeni Türkiye'yi devreye soktuk.

Uyum içinde adımlar atmaya başlamış, böylesi süreçte bu işi başaracağız dediğimiz noktada savaş bir miktar öteledi. 6 ay önce muhalefetin eline vereceğimiz bir şey var dedim. Enflasyon. Biz bununla karşılaşacağız. Emtia fiyatları arttı. Muhalefetin enflasyon konusunda saldıracağını ifade etmiştik. Bunu söylüyorlar. Türkiye yüksek enflasyonla karşı karşıya kalan bir ülke. Bu tartışmalar içinde enflasyonun kalıcı hale gelmesini engelleyecek önlemler alınması gerekiyor. Beklentileri aşan bir durumla karşı karşıyayız. Çünkü savaş geldi. Emtia fiyatları ve dövizdeki artışlara sebep olmasıyla bu noktaya geldik. Ümitliyim. Türkiye salgında olduğu gibi bu dönemde de başarılı sonuç elde edecek ki hepimiz şaşıracağız.

ENFLASYON AÇIKLAMASI

Emtia fiyatları gerginlikten dolayı yükseliyordu, savaş ile beraber daha fazla arttı. Bu sürecin enflasyon ile yürüyeceğini ve biz muhalefetin bize bunun ile saldırmaya çalışacağını söylemiştik. TÜİK bugün rakamları açıkladı. Enflasyonun kalıcı olmaması için gerekli tedbirlerin alınması önemli.

Enflasyonun ilk dönemleri tatlıdır. Ticaret canlanır. Ama sabit gelirli sıkıntı yaşar. Bu sıkıntıyı bertaraf edecek hükümet ve sayın cumhurbaşkanımız var. Bu kesim desteklemeli. Destekliyoruz. Asgari ücret artırıldı. İkinci yarıda artırıldı. Ciddi destek sağlanmış oldu. Emekli, dul yetim tamamında maaş artışına gidildi.

Bunu hisseden bir kesim var. Bu iş ne kadar sürer diye bakınıyor. Temmuz ayındaki artışla kendini iyi hissedenler ne kadar devam edecek diye bakınıyor. Adımlar atıyoruz. 90'lı yıllarda dar gelirliler sıkıntıyla karşı karşıya kaldığında, mesela hasta olduğunda hastaneye gitme şansı yoktu. Ama Türkiye gibi bir yerde dar gelirli hastalandığımda bana sahip çıkan bir devlet var diye biliyor.

"ERDOĞAN GİTSİN" DİYENLER HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRAYACAK

Ben umutluyum çünkü Türkiye salgın döneminde olduğu gibi öyle bir başarılı sonuç elde edecek bundan yüzde yüz eminim.

Türkiye'yi bilmeyenler ve Tayyip Erdoğan düşmanlarının hayal kırıklığına uğrayacağı süreci yaşayacağız. Yolları yaptık büyük köprüler bitti. Savaşta Türkiye'de çarklar döndü.

Avrupa ve yakın coğrafya ihtiyacını Türkiye'den hızlı şekilde karşılıyor. Savaş ve salgının en büyük kazanımlarından bir tanesi. Türkiye'nin sanayi kapasitesinin başka bir noktaya geleceği. Sorunların üstesinden gelen Türkiye var. Bu sorunları görüp yandık bittik diyenlerin ülkesi değil.

"İŞSİZLİK" AÇIKLAMASI

90'lar ile 2022'nin dar gelirlisi arasında çok büyük fark var.

Dar gelirlileri mağdur etmeyeceğiz.

Temel hedefimiz işsizliği almaması. Biz büyüme odaklı yol haritamızı çizdik.

TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI

Anlaşma sonrası tahıl fiyatları düştü. Tahıl koridoruyla dünyanın temel problemleri çözüldü.

Tahıl fiyatlarındaki düşüş Sayın cumhurbaşkanınızın başarısıdır. Fiyatlar belli bir trendi yakaladı. Bu Recep Tayyip Erdoğan etkisidir. Muhalefet hala görmüyor, tebrik etmiyor. Önemli bir sıkıntı giderilmiş oldu.

DÜŞÜK FAİZ POLİTİKASI

Geçen ay G20 toplantısındaydım. 2 önemli toplantı da gelişmiş ülkelerin merkez bankaları başkanlarının ağlaştığı bir toplantıydı. Sıkıntıları nasıl aşacağız diye. Washington'daki toplantıda biz büyümeyi gözeterek yol haritamızı çizdik dedim. İkincisi dar gelirli için her türlü adımı atacağız dedim. Siz 1973 krizi sonrası tavrınızı takınmaya çalışıyorsunuz dedim. 2 çeyrekte ABD resesyona girdi. FED başkanı sert söylemden vazgeçti daha yumuşak söylemlerle ticaretin devam edeceği söylemlerinde bulunmaya başladı. Yıl 2022. 1970ler dünyasında değiliz. Bugünkü durumla tarihi okumaya çalıştıkları için sonuç alamıyorlar.

132 ülke negatif faiz uyguluyor. Türkiye 20 Aralık itibariyle KKM verdi. Türkiye uzun zamandır birileri geleceğiz enflasyonu halledeceğiz diyor. Eski zihniyetle manşet enflasyona yakın faiz vermesi. 132 ülkenin dışına çıkarak pozitif faiz vermesini istiyorlar. Biz hallederiz diyorlar. Sonuç dükkanlar kapanacak, fabrikalar kapanacak ülke küçülecek, insanlar işlerini kaybedecek demektir. Muhalefetin biri çıkıp örnek versin bakalım.

Şu an 31 milyona yakın insan istihdam ediliyor. 30 milyonun altına düşsün diyorlar. Türkiye yüzde 14'lük manşet faize ulaşması için 2 yıl kaybediyor. Türkiye böyle karar alsa küçülmeye başlar.

"GIDA VE PETROL FİYATLARININ GERİLEMESİ ENFLASYONU DÜŞÜRECEK"

Dediğim yolu seçtik. Büyümeden taviz vermiyoruz. Büyümeden taviz vermeyince enflasyonla mücadele vakit alır. Emtia fiyatları dünyada zirveye geldi. Gıda fiyatlarında tahıl koridoru açılmasıyla gevşeme oldu. Emtia fiyatları gevşemeye başladı. En önemli sorunumuz petrol. Gıda fiyatlarında, emtia fiyatlarında, petrolde sakinleşme var. Enflasyondan rahatsızlık duyan toplumsal beklenti oluştu.

Bu durumların dengelenmesi enflasyon baskısını azaltacak. Attığımız adımlarla enflasyonun engellenmesi için önemli adımlar atıyoruz.

1 ay öncesine kadar petrol fiyatlarındaki artışlardan dolayı adeta dayak yedik. 30 lirayı aşan bir fiyatlama geldi. Şimdi 22 civarında. Muhalefet yüksek sesle petrol fiyatları şuraya gider mi diye üzerimize geldiler. Fiyatlar düştü. Yıl sonunda olağanüstü durumla karşılaşmazsak baz etkisiyle düşüş direncine girmiş olacağız. Enflasyondan kurtulmaya başlayacağız. şubat-martta daha net hissedeceğimiz evreye girmiş olacağız.

ENFLASYONUN DÜŞMESİNİN FİYATLARA ETKİSİ NE OLACAK?

Biz önemli adımlar atıyoruz. Denetimler sıkı şekilde devam ediyor. Dün akşam gıda komitesini topladık. Her ay toplanıyor. Kış geldiğinde söylem aynı, domatesin fiyatı katlandı. Önceki kış ile karşılaştırma yapılmaz. Sera alanlarının genişletilmesi yönünde Tarım ve Ticaret bakanımız ve ilgili bakanlıklarla hızlandırılması için adımlar attık. İhracat kısıtı ve girdi fiyatlarıyla ilgili de kararlar aldık. Lütfen kışın domates, patlıcan, biber fiyatlarını kış fiyatlarıyla karşılaştırın.

ENFLASYON NE ZAMAN DÜŞER?

Enflasyon Ağustos ayında bir miktar daha düşecek. Aralık ayında enflasyonda düşüş trendine gireceğiz.

Buğday ve arpaya destek paketiyle depoların doldurulması yönünde adımlar attık. Tedbiren yaptık. Stoklarımız çok iyi. Her türlü desteği TMO'ya veriyoruz. Enerji bakanlığımız Tuzla'daki gazı stokladı. Ne olur ne olmaz kışla ilgili yaz çalışmalarımızı bitiriyoruz. Fiyatların kabul edilebilir olmasını gerçekleştiriyoruz. Piyasanın kontrolü için elimizden geleni ortaya koyuyoruz.

En büyük avantajımız sayın Cumhurbaşkanımız. Sayın cumhurbaşkanımızın inanılmaz derecede sıklıkla uyguladığı diplomatik başarı. Diplomatik deha. Sıkıntıların had safhada olduğu buğday arpayı ulaştırması başarı hikayesidir.

Meclis kapalı. AK Parti sahada. Muhalefet partilerinin gıda çiftçilikle ilgili algı oluşturabildiğini gördünüz mü? Oluşturamazlar. Çünkü bolluk var. Bu fırsat kaybolmuş oldu.

Bakan yardımcısı olarak sayın Berat Albayrak'la çalıştım. Son Lütfü Bey'le çalıştım. En büyük avantajımız. Sokağa çıktığımda gözlerden anlıyorsunuz zaten. Söylemlerden duruştan anlıyorsunuz. AK Parti siyasetçisi daha rahat sokağa çıkar. Kabinedeki insan daha rahat sokağa çıkar. Gençler Türkiye hep böyleydi zannediyorlar. Beni gördüğü zaman sanki Recep Tayyip Erdoğan'ı görüyor. Ben bir sıkıntı yaşamadım.

Biraz sabır dediğimde biz sabretmeye hazırız yeter ki çözün diyorlar. Yaz geldi fiyatlar makul şekilde yürüyor. İnsanlarla şu an iletişimi sürdürüyoruz. Enflasyonla mücadele etmemiz lazım, sürdürülebilir değil. Uzadıkça sıkıntılar artar. Hafif frene bastık bundan sonra belli süre gidip yolumuza devam edeceğiz.

TÜRKİYE'YE YATIRIM-PARA AKIŞI

Geçen haftadan itibaren yabancı yatırımcılar hız kazandı. Doğrudan yatırımlar geliyor. Şu anda girişler oluyor. Her hafta Merkez Bankası açıklar. Geçen perşembe açıkladığı rezerve bakın, yarın açıkladığı rezerve bakın, sonraki haftaya da bakın. Bu iş başladı, devam edecek. Nereden geldiğinin önemi yok. Türkiye güvenilir bir ülke. Geçen haftadan itibaren Türkiye'ye akış hızlandı. Devam eden trendle Türkiye çok farklı bir noktaya gelmiş olacak.

BAŞKAN ERDOĞAN'IN AÇIKLADIĞI KONUT PROJESİ

Dar gelirli vatandaşlar için bununla ilgili adımlar hızla atılı ve detayları açıklanır.

KİRA-KONUT FİYATLARINDA DÜŞÜŞ OLACAK MI?

Konut arzının artırılmasını sağlayacak adımlar atıyoruz. Yüzde 25 artış sınırı ile kiracıyı koruduk. 1 milyon 700 bin liralık daire 1 saatlik sürede 2 milyona çıktı. Biz bunları takibe aldık. 6 ay kadar önceydi. Bunu başlatanlara biz "Maliye Bakanlığı sahaya inerse bunu hissedersiniz dedik" ve indik. 350 bin denetim gerçekleştirdik. 64 bin konutta fiyat artışı tespit ettik.Yüzde 25 artış sınırı ile de kiracıları koruduk.

(Konut) Cumhurbaşkanımızın dar gelirlilerle ilgili çok net duruşu var.

KUR KORUMALI MEVDUATTA SON DURUM

1 Ağustos itibarıyla dönüş beklendi. 1,1 trilyon lirayı aşan bir rakama ulaştı. İlk günlerde 5-10-20 milyar dediğimizde manşet oluyordu. Toplumda olan bir realitenin yansıtılmasıdır. Türkiye'de insanlar kendini korumak için altına yada döviz alırlar. Yatırımcılar soruyorlar "dövizden niye etkileniyorsunuz diye. Ben "dövizden değil dolardan etkileniyorum." diyorum.

Bu enstrüman sayesinde insanların dolara yönelmesini engelledik. Dolar 18 liraya geldi ancak bu güzel haberlerden sonra ne olacak göreceğiz. 3 Ağustos ile 21 Aralık arasında çok fark var. Şimdi bakıyorsunuz bir enflasyon gerçekliği var. 7 ayda enflasyonun yüzde 40'lara çıktığı dövizin de bunun altında paralel bir şekilde artığını gösteriyor.

24 Şubat'ta karşı karşıya olduğumuz bizden kaynaklanmayan durumdan dolayı çok daha kötü durumla karşı karşıya olurduk. Sorunumuz cari açık. Yıla girerken cari dengeye gireceğimizi hatta fazla vereceğimizi iddia ettik. Ama şu anda cari açıkla karşı karşıyayız. Cari açığın bir numaralı sebebi bizim net enerji ithalatçısı olmamız.

Yıl sonuna bu fiyatlarla giderse 100 milyar dolara giden bir enerji ithalatımız var. Bunun finansmanının sağlanması lazım. Bunun da cari açıktaki fazlası 40 milyar dolarla gelecek. Eğer petrol fiyatı 2020 seviyesinde olmuş olsaydı, biz 2021 yılında cari fazlayı 18 milyar dolara olarak verecektik. 70 milyar dolar olsaydı cari açığımız 1 milyar dolar olacaktı. Petrol fiyatı 116 dolara çıktığı cari açık 52 milyar dolara gelmiş olarak. Türkiye Ekonomi modelinin en büyük ayağı ihracatı artırmak. Petrol fiyatları bu seviyede kalmayacaktır, düşecektir.

Turizm gelirlerinde ve sayısında hedeflerimizin de ötesine geçiyoruz. Suudi Arabistan'dan, Körfez'den, Rusya'dan Ukrayna'dan, Avrupa'dan geliyorlar. Eğer böyle bir durumda petrol seviyeleri 70 dolarda olsaydı 1 milyar dolar açık verecektik sadece. Cari açık 45 milyar dolara gitse bile onu karşılayacak bir yapımız var.

Doğrudan yatırım gibi gelecek olanlarla biz cari açığımızı şu anda ilk 5 ayda tamamen karşılamış durumdayız. Önümüzdeki süreçte de bunu karşılarız. Türk Lirası reel olarak değer kazanıyor. Enflasyon düşmeye başladığı anda TL daha değer kazanacak.

"PETROL DIŞINDA DIŞ TİCARET AÇIĞI VERMİYORUZ"

Aralıkta biz kur korumalı mevduat ile müdahale etmemiş olsaydık çok kötü bir sonuçla karşı karşıya kalırdık. Çok önemli bir sorunumuz var cari açık. 40 milyar dolarları geçen bir açıkla karşı karşıyayız. Cari açığın bir numaralı sebebi bizim net enerji ithalatçısı olmamız. 100 milyar dolara giden bir enerji ithalatımız var. Petrol hariç biz dış ticaret açığı vermiyoruz. Bu sene turizmin keyfini bile süremiyoruz petrolden dolayı. 2019'u da aşacak noktaya gidiyoruz. Turist sayısında hedefimizi aşıyoruz.

"TÜİK'E SİSTEMATİK SALDIRI YAPIYORLAR"

Hayatın doğal akışı içerisinde kabinelerde değişiklikler olur. Avrupa'da kaç ülke bunu yaşıyor. TÜİK üzerinden sistematik bir saldırı yapıyorlar. TÜİK'in yöntemleri çok açık, rakamlarla şansı yok.

ENAG'ın yaptığı şey, bazı mallardaki fiyat artışını enflasyonun tamamına yansıtıyor. OECD ülkelerindeki et, süt, petrol fiyatlarındaki açıkladıkları enflasyon arasındaki farklara baksınlar. Yazık ediyoruz. Güzide kurumlar, siyasetin aracı olamaz.

"GÖZLERİMDEKİ IŞILTI" AÇIKLAMASI

Umut, insanın en temel gereksinimlerinden birisidir. Psikologların da en önemli özelliği gözlerden, tavırlardan mimiklerden insanları okumalarıdır. Benim de özelliğim, gözlerden yalan söyleyip söylemediğinizi anlamak. Bu bir Allah vergisi. Gözlerdeki ışık, umut ekonomi tek başına rakamlarla ifade edilemez. Ekonomi, umuttur güvendir. Siz vatandaşa okuyup yorumlarsınız, önemlisi vatandaşın nasıl hissettiğidir. Ben gözlerde umut görüyoruz. Ben Tayyip Erdoğan'ın yol arkadaşı, kabinesindeki bakanı olarak görüyor. Benim gözlerim neden ışıl ışıl ben umutlu insanım. Karamsarlığın şeytani, iyimserliğin rahmani olduğuna inanıyorum. Böyle bir liderin yanında olmak sizi umutlu kılıyor.

2023 SEÇİMLERİ VE EKONOMİDEKİ GELİŞMELER

Bu yaz vatandaş için attığımız adımlar var. Biz doğal gazın yüzde 80'ini sübvanse ediyoruz konutlarda. Yansıtmış olsak, katlarla fiyatlar gelmiş olması lazım. Bizim vazgeçtiğimiz vergi 251 milyar lira. Akaryakıtta en az pompadan vergi alan ülkelerdeniz. Neden fiyatlar yüksek? Çünkü döviz ve petrol fiyatları arttı. Sebzelerdeki fiyatlarla ilgili de önlem alıyoruz.

Dar gelirlilerle ilgili birçok yeni bir çalışmamız var. Bu kabineye yetişmedi ama önümüzdeki kabine sonrası Cumhurbaşkanımız, sıkıntıları giderecek, Adalet Bakanlığımızla yaptığımız çalışmaları açıklayacak.