Fahiş Fiyat ve Stokçuluk Kanun Teklifi (3 Mayıs 2024)

Teklif ile, Türk Ticaret Kanunu ve ilgili kanunlarda değişiklik yapılarak Kooperatif Bilgi Sistemine kaydolmak için tanınan sürenin uzatılması, Rekabet Kurulunun kadro, unvan ve derece değiştirme yetkisinin açıklığa kavuşturulması, henüz bir ihlal isnadı bulunmayan durumlarda soruşturma sürecinin hızlandırılması gayesiyle savunma müessesinde değişiklik yapılması, ürün ihtisas borsasındaki aracılık işlemlerine ilişkin teminat ve garanti fonu mekanizmalarının kurulması, lisanslı depo işlemleri ile yetkili sınıflandırıcıların faaliyetlerine ilişkin idari para cezasını gerektiren yeni aykırı faaliyet tanımlarının yapılması ile mevcut idari para cezalarının artırılması, kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinde yalnızca tahsis usulünün kullandırılması, anonim şirketlerde yönetim kurulunun yapısında ve işlevlerinde birtakım değişiklikler yapılması, anonim ve limited şirketlerden en az sermaye tutarlarının altında kalanların intibakının sağlanması, Reklam Kurulunun içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi yetkisine ilişkin düzenleme yapılması, satıştan kaçınılan mal veya hizmetlere ilişkin idari para cezalarının artırılması, devre tatil hakkı tanınması ve devre tatil satışı yapılmasına yönelik düzenlemeler yapılması, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk eylemleri hakkında yapılan denetimlerin düzenlenmesi ile bu eylemler hakkında öngörülen idari para cezalarının artırılması, güvensiz ürün ihraç eden firmalara uygulanacak idari para cezalarının artırılması amaçlanmaktadır.

GENEL GEREKÇE

Ülkemiz, sahip olduğu stratejik konum ve dinamik ekonomisi ile uluslararası arenada aktif bir ticaret merkezîdir. Küresel ekonomi ile ticaret uygulamalarının hızla dönüştüğü bir dünyada ticaret politikalarının uygulanmasına yönelik tedbirlerin alınması ülkemizin ekonomik büyümesine önemli katkılar sağlayacaktır. Bu bağlamda Kanun Teklifiyle, ticari hayatta yaşanan gelişmelere uygun olarak muhtelif konulara ilişkin ihtiyaç duyulan kanuni düzenlemelerin hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Bu çerçevede Teklif ile; 1163 sayılı Kooperatifler Kanununda yapılan düzenleme ile Kooperatif Bilgi Sistemine kaydı gerçekleştirilemeyen ortaklara yönelik veri eksikliklerinin giderilmesi ve geçiş sürecinin sağlıklı bir şekilde tamamlanmasını teminen süre uzatımı yapılmaktadır.

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda yapılan düzenleme ile Anayasa Mahkemesinin 9/11/2022 tarihli ve E:2020/67, K:2022/139 sayılı kararının gereği yerine getirilerek, kadro ihdas ve iptal yetkisi bakımından oluşan hukuki ve fiili imkânsızlığın giderilmesi ve Rekabet Kurulunun kadro, unvan ve derece değiştirme yetkisinin açıklığa kavuşturulması amaçlanmaktadır. Yine Teklifle, 4054 sayılı Kanunda öngörülen henüz bir ihlal isnadının bulunmadığı soruşturma bildiriminin tebliği aşamasında tarafların savunma verme yükümlülüğü kaldırılmakta ve soruşturmanın daha hızlı ve etkin bir biçimde yürütülmesini teminen soruşturmayı yürütmekle görevlendirilenlerin soruşturma raporundaki görüşlerinde bir değişiklik olması halinde ek görüş verecekleri düzenlenmektedir.

5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 53 üncü maddesinde değişiklik yapılarak ürün ihtisas borsasındaki aracılık işlemleri 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunundaki hükümlere benzer yaklaşımla düzenlenmektedir. Bu kapsamda, borsada işlem yapacak aracılara ilişkin takas süreçlerinde riskin azaltılması ile yatırımcı güveninin pekiştirilmesi amacıyla teminat ve garanti fonu mekanizmaları oluşturulmaktadır.

5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununda değişiklik yapılarak lisanslı depo işletmelerinin ve yetkili smıflandırıcıların faaliyetleri kapsamında Kanunda öngörülen aykırılıklara yönelik caydırıcılık ve etkinliğin artırılmasını sağlamak üzere, bu aykırılıklar için öngörülen idari para cezası yaptırımlarının günümüz koşullarına göre ve fiilin içeriği esas alınarak güncellenmesi sağlanmakta ve lisanslı depoculuk faaliyetleri kapsamında lisanslı depo işletmelerinin ve yetkili sınıflandırıcıların uygulamalarında görülen durumlar ile şikâyet ve başvurular esas alınarak mevcut düzenlemelerde yer almayan aykırı eylemler tanımlanarak, bu aykırılıkları işleyenlere yönelik olarak idari para cezalarının uygulanması Öngörülmektedir. Böylelikle lisanslı depoculuk sistemine olan güvenin artırılması, sistemin gelişmesi, yaygınlaşması ile mudilerin hak ve menfaatlerinin korunması amaçlanmaktadır.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yapılan değişiklikle kapalı pazar yerlerindeki satış yerleri ve diğer yerlerin, pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan sınırlı ayni hak yöntemi ile kiralama usulünün kaldırılarak, pazar yerlerinde bulunan satış yerlerinin yalnızca tahsis usulü ile kullandırılması, böylece pazarcıların maliyetlerinin azaltılması amaçlanmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunda değişiklik yapılarak şirket işlemlerinde kolaylık sağlanması ve belirli konularda uygulamada yaşanan tereddütlerin giderilmesi amaçlanmaktadır.

Bu kapsamda;

Anonim şirketlerde yönetim kurulu başkan ve başkan vekilinin, yönetim kurulunun görev süresine uyumlu olarak seçilebilmesine imkân tanınması, şirketin üst düzey yöneticileri dışında kalan kişilerin atanma ve görevden alınmalarına dair yetkinin yönetim kurulunca devredilebilmesinin sağlanması ve yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğu tarafından yönetim kurulu başkanına yapılan toplantı istemlerinde, yönetim kurulu başkanına yönetim kurulunu toplantıya çağırma yükümlülüğü getirilmesi ve yönetim organında müzakere ortamının oluşmasına katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

25/11/2023 tarihli ve 32380 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Karan uyarınca, anonim ve limited şirketlerin en az sermaye tutarları yükseltilmiştir. Yeni en az sermaye tutarları 1/1/2024 tarihinden sonra kurulan anonim ve limited şirketler bakımından uygulanmaktadır. Bu tarihten önce ticaret siciline tescil edilmiş olan ve sermayeleri yeni en az sermaye tutarının altında kalan şirketler bakımından 31/12/2026 tarihine kadar intibakın sağlanması ve intibakın sağlanmamasının sonuçları düzenleme altına alınmaktadır.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda değişiklik yapılarak Anayasa Mahkemesinin 13/9/2023 tarihli ve E:2022/70, K:2023/152 sayılı kararı doğrultusunda Reklam Kurulunun içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi yetkisine ilişkin düzenleme yapılmakta, erişim engellenmesi kararı öncesi içeriğin çıkarılmasına yönelik bir bildirim usulü getirilmektedir. Ayrıca satıştan kaçınılan mal veya hizmetlere ilişkin idari para cezaları artırılarak aykırı fiile caydırıcı bir yaptırım uygulanması hedeflenmekte; yaptırımın kabahatin haksızlık içeriği ve fiilin ağırlığı ile orantılı olmasının sağlanması amaçlanmaktadır.

Yine 6502 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeyle, servis istasyonlarında tespit edilen eksiklik ve aykırılıklarda cezanın uygulanmasına ilişkin yaklaşımda değişikliğe gidilerek satış sonrası hizmetler konusunda yaşanan tüketici mağduriyetlerinin azaltılması hedeflenmektedir. Ayrıca devre tatil/devre mülk satışı hakkında yapılan düzenleme ile madde metni daha açık ve belirli hale getirilmektedir.

6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yapılan değişiklikle, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk eylemleri için öngörülen idari para cezası tutarlarının yükseltilmesi ve böylece Kanun kapsamında gerçekleştirilen denetimlerin etkinliğinin ve denetimler neticesinde uygulanan idari yaptırımların caydırıcılığının artırılması amaçlanmaktadır, 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununda yapılan değişiklikle, güvensiz ürün ihraç eden firmalara caydırıcı cezalar verilmesi amaçlanmaktadır.

Kanun Teklifine https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D28/Y2/T2/WebOnergeMetni/73c0fde0-ad2a-4cd5-bb4b-be3552d2014b.pdf linkinden ulaşabilirsiniz.