Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı

Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021-2025, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı iş birliğinde ve ilgili tüm paydaşların etkin katılımıyla hazırlandı. 2021/18 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 20/08/2021 tarihli ve 31574 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Eylem 1.1_TechVisa Programı kapsamında YZ alanındaki yeteneklerin ülkemize çekilmesine yönelik mekanizmalar hayata geçirilecektir.

Eylem 1.2_Yapay zekâ alanındaki yetkin işgücünün arttırılması amacıyla Uluslararası Lider/Genç Araştırmacılar ve Sanayi Doktora Programı destek miktarları ve bu programlardan yararlanan araştırmacı sayısı arttırılacaktır.

Eylem 1.3_YZ alanı haricindeki bilim alanlarında eğitim programlarının müfredatına, veri bilimi ve YZ konularının dahil edilmesi hususunda koordinasyon yürütülecektir.

Eylem 1.4_Orta ve uzun vadeli iş gücü analiz ve projeksiyonları dikkate alınarak YZ alanında ön lisans, lisans ve lisansüstü düzeyde programlar açılacaktır. 

Eylem 1.5_Orta ve uzun vadeli iş gücü analiz ve projeksiyonları dikkate alınarak YZ alanında gerekli akademik insan kaynağı ve bilgi birikiminin (tez, proje, yayın, etkinlik) oluşturulması ve geliştirilmesine yönelik yükseköğretim kurumlarıyla koordinasyon yürütülecektir.

Eylem 1.6_Yükseköğretim dönemi sırasında veya sonrasında istihdam öncesi sektörel uygulamalara dayalı temel ve ileri düzeyde YZ uzmanı yetiştirilmesine yönelik eğitimler verilecektir.

Eylem 1.7_Yapay zekâ alanında sertifika eğitimi veren özel eğitim kurumları için YZ alanında eğitim programı standartları belirlenecek ve uygulanacaktır.

Eylem 1.8_Kamu kurumlarında yetkin personel sayısının arttırılması amacıyla ileri analitik ve YZ ile ilgili eğitim programları yürütülecektir.

Eylem 1.9_YZ alanında ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlilikler hazırlanacak ve bu kapsamda ölçme değerlendirme altyapısı kurulacaktır.

Eylem 1.10_YZ alanındaki mesleklerin beceri setleri ve beceri haritaları çıkarılacaktır.

Eylem 1.11_YZ alanında devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim için kontenjanlar artırılacaktır.

Eylem 1.12_ Mevcut ilgili derslerin müfredatları algoritmik düşünme, YZ teknolojileri ve etik ilkeler ekseninde iyileştirilecek ve ilgili öğretim programları çerçevesinde dijital içerikler hazırlanacaktır.

Eylem 1.13_ Ortaöğretim seviyesinde YZ öğretim programı hazırlanacaktır.

Eylem 1.14_Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına yönelik YZ öğretim programı ve dijital içerik hazırlanacaktır.

Eylem 1.15_Öğretmenlerin YZ alanında hizmet içi eğitimlerle farkındalıkları ve kapasiteleri artırılacaktır.

Eylem 1.16_ HİSAR Projesi kapsamında eğitici eğitimi tamamlanacaktır.

Eylem 1.17_Öğrenmenin geliştirilmesi için ekosistemin iyileştirilmesine yönelik olarak öğrenme analitiği platformu oluşturulacaktır.

Eylem 1.18_HİSAR Projesi kapsamında öğrenci eğitimi tamamlanacak ve sosyal etkinlikler düzenlenecektir.

Eylem 1.19_ Algoritmik düşünme, kodlama ve YZ uygulamalı eğitim konularında dijital becerileri geliştirmeye yönelik eğitimler ve içerikler hazırlanacaktır.

Eylem 1.20_Dijital Teknolojilerin yaygınlaştırılmasına yönelik farkındalık artırıcı yarışmalar düzenlenecektir.

Eylem 2.1_Yerli olarak geliştirilecek üretken yapay zekâ modellerine (LLM, LAM vb.) ilişkin teknik ve etik standartları belirlemek ve bu süreci yönetmek üzere uzman bir komite kurulacaktır.

Eylem 2.2_Türkçe büyük dil modeli geliştirilecek ve bu modelin geliştirilmesinde gönüllü katılımcıların da yer alacağı tüm ekosistemin katkısını almak amacıyla Türkçe Büyük Dil Modeli Topluluğu oluşturulacaktır.

Eylem 2.3_Yapay zekâ ekosisteminin geliştirilmesi amacıyla yerli üretken yapay zekâ uygulamalarına yönelik ulusal yarışmalar düzenlenecektir.

Eylem 2.4_Yurt içinde yapılan AR-GE çalışmaları sonucunda ortaya çıkan YZ ürün ve çözümlerinin KOBİ'ler tarafından kullanılmasını teşvik edecek destek programı hayata geçirilecektir.

Eylem 2.5_Yapay zekâ tarafından oluşturulan içeriğin fikri mülkiyet haklarının açıklığa kavuşturulmasına yönelik rehber hazırlanacak ve YZ ürünlerinin patentlenebilmesine ilişkin standartlaştırma çalışmaları yapılacaktır.

Eylem 2.6_Yapay zekâ alanında Türkiye'de faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası firmalara ve ürünlere yönelik envanter oluşturulacak ve deneyimli girişimler ile kurumsal firmaların ve yatırımcıların bir araya getirildiği etkinlikler düzenlenecektir.

Eylem 2.7_Küresel teknoloji firmalarının YZ alanındaki Ar-Ge faaliyetlerini Türkiye’de yürütmesine yönelik özel bir mekanizma kurgulanacaktır.

Eylem 2.8_YZ alanında çalışan araştırmacılar Yurt İçi ve Yurt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Burs Programları ile desteklenecektir.

Eylem 2.9_1711 - Yapay Zekâ Ekosistem Çağrısına çıkılacaktır.

Eylem 2.10_Girişim sermayesi fonları ile işbirlikleri geliştirilecektir.

Eylem 2.11_Sektörlere özgü tematik kümelerin ve mükemmeliyet merkezlerinin kurulması teşvik edilecektir.

Eylem 3.1_YZ ürün ve çözümleri ile üretken yapay zekâ modellerinin geliştirilmesi amacıyla YZ alanında Türkiye'yi küresel oyuncu haline getirecek işlemci altyapısına yönelik ihtiyaç analizi yapılacak ve kapasite geliştirilecektir.

Eylem 3.2_Kamu kurum ve kuruluşlarının sahip olduğu verilere ilişkin envanter çıkarılarak “Merkezi Kamu Veri Alanı” kurulacak ve bu verilerin araştırmacıların ve teknoloji geliştiricilerin kullanımına sunulmasına yönelik mekanizmalar geliştirilecektir.

Eylem 3.3_ YZ alanındaki gereksinimler değerlendirilerek YBH altyapıları için ortak teknik referans mimarisi oluşturulacaktır.

Eylem 3.4_YZ Ekosisteminde veri yönetişimine yönelik düzenlemeler iyileştirilecektir.

Eylem 4.1_YZ sistemlerinin geliştirilmesini, kullanılmasını ve YZ içeren sistemlerin piyasaya arzını düzenleyen uluslararası normlar ile uyumlu ulusal düzenleme yapılacaktır.

Eylem 4.2_Toplumun genç kesimlerine yapay zekâ bilinci aşılamak ve bu konuda farkındalığı arttırmak amacıyla Yapay Zekâ Okuryazarlığı Seferberliği başlatılacaktır.

Eylem 4.3_BİLSEM’lere yapay zekâ atölyeleri kurulacak, dijital eğitsel oyun yarışması düzenlenecek ve etki analizleri yapılacaktır.

Eylem 4.4_YZ Uygulamaları Hukuki Değerlendirme Rehberi hazırlanacaktır.

Eylem 4.5_YZ Değer ve İlkeler Etki Analizi Çerçevesi oluşturulacaktır.

Eylem 4.6_Güvenilir YZ’nin denetimi için gereken araçlar geliştirilecektir.

Eylem 4.7_YZ yaşam döngüsündeki işlevsel operasyonları kapsayan “Algoritmik hesap verebilirlik” ile ilgili denetim rehberlerinin hazırlanması, uygulama temelli teknik denetimlerin yapılması amacıyla gerekli mekanizmalar oluşturulacaktır.

Eylem 4.8_YZ Tabanlı Sosyal ve Beşeri Bilimler Projeleri desteklenecektir.

Eylem 4.9_ YZ alanında uluslararası platformlarda benimsenen istatistikler ve ulusal politikaların incelenerek gerekli görülmesi durumunda Resmî İstatistik Programı güncellenecektir.

Eylem 4.10_YZ'nin Sosyo-ekonomik Etki Ölçümü üzerine uluslararası çalışmalardaki göstergeleri kapsamında araştırma ve analiz çalımaları yürütülecektir.

Eylem 4.11_“YZ Etki Analizi - Sektör Raporları” adlı sektörel raporların hazırlanacak ve belirli aralıklarla güncellenecektir.

Eylem 5.1_YZ alanındaki uluslararsı çalışmaların takibi, bu konudaki çalışmalara ülkemizce etkin katılım sağlanması ve katkı verilmesi amacıyla "Uluslararası YZ Çalışmaları Takip ve Koordinasyon Komitesi" kurulacaktır.

Eylem 5.2_Türkçe BDM'lerin geliştirilmesinde Türki Cumhuriyetlerden veri temin edilmesi ve geliştirilen modelin Türki Cumhuriyetlerde kullanımı için işbirliği mekanizmaları geliştirilecektir.

Eylem 5.3_Kendi büyük dil modelini geliştiren ülkeler veya bu konudaki küresel firmalarla bilgi ve tecrübe paylaşımına yönelik işbirlikleri geliştirilecektir.

Eylem 5.4_Verinin güven içerisinde serbest dolaşımına ilişkin çalışmalar takip edilecektir.

Eylem 5.5_Türk diasporasında YZ alanında çalışan akademisyenler ve uzmanlar ülkemiz YZ ekosistemi ile buluşturulacaktır.

Eylem 5.6_Yapay Zekâ Alanında Yükseköğretim Öğrenci ve Personel Değişim Faaliyetleri desteklenecektir.

Eylem 6.1_Kamu idarelerinin ihtiyaçları sektör uzmanlığı ile eşleştirmek üzere yeni "Kamu YZ Ekosistem Çağrıları" açılacaktır.

Eylem 6.2_YZ ürünlerinin risk odaklı değerlendirilmesine imkân tanıyan "YZ Risk Yönetimi Sistemi Belgelendirme Programı" hayata geçirilecektir.

Eylem 6.3_YZ uygulamaları denetim ve yasal uyumu için belgelendirme mekanizması doğrultusunda “Güvenilir Yapay Zekâ Damgası" oluşturulacaktır.

Eylem 6.4_Kamu kurum ve kuruluşları yapay zekâ uygulamalarının yaygınlaşmasına öncülük edecek projeleri hayata geçirecektir.

Eylem 6.5_Kamuda YZ projelerine ve uzmanlıklarına yönelik dinamik bir envanter oluşturulacak, güvenilir YZ uygulamaları için kurumsal kapasite gelişimi desteklenecektir.

Eylem 6.6_YZ alanında mevcut işgücünün dönüşümü için özelleştirilmiş YZ eğitim modeli tasarlanacaktır.

Eylem 6.7_YZ Enstitüsü kurumsal kapasitesi tüm ekosistemi destekleyecek şekilde geliştirilecek ve Enstitü bünyesinde Temel Yapay Zekâ Araştırma Grubu kurulacaktır.

Eylem 6.8_Ülkemizin siber uzaydaki varlıklarına karşı yöneltilen özellikle yapay zekâ ile güçlendirilmiş yeni nesil siber tehditlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve etkilerinin azaltılması kapsamındaki işlerin tek elden yürütülmesi amacıyla gerekli politika ve mevzuat geliştirme çalışmaları yürütülecektir.

Eylem 6.9_Kurumsal YZ ve İleri Analitik Proje Yönetim Rehberi oluşturulacaktır.

Eylem 6.10_YZ’nin potansiyel etkileri ve gerektirdiği yetkinlikler doğrultusunda farkındalık artırıcı eğitim programları uygulanacaktır.

Eylem 6.11_YZ olgunluk modeli çerçevesinde iş gücü profilinin ortaya çıkarılarak personel yetkinlikleri geliştirilecektir.

Eylem 6.12_TÜBİTAK Bilgem Yapay Zekâ Enstitüsü yönetiminde “Türkiye Yapay Zekâ Portali” kurulacak ve idame ettirilecektir.

Eylem 6.13_TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zekâ Enstitüsü bünyesinde ortak fonlama ile kurulacak olan ve Enstitünün tematik alan yapılanmasıyla uyumlu “YZE Birlikte Geliştirme Laboratuvarlarının” kurulacaktır.

Eylem 6.14_Yapay zekânın mevcut meslekler ve iş gücü üzerine etkisi sektörel analizler ile tespit edilecektir.

Eylem 6.15_YZ alanında ulusal meslek standartları ve ulusal yeterlikler hazırlanacak ve bu kapsamda ölçme değerlendirme altyapısı kurulacaktır.

Eylem 6.16_YZ alanında ortaya çıkan yeni becerilere olan ihtiyaç belirlenecek, mesleki eğitim kursu ve işbaşı eğitim programı ile iş gücünün yeni becerilere uyumu sağlanacaktır.

Eylem 6.17_Mesleki eğitim kursları ve işbaşı eğitim programları ile YZ nedeniyle istihdam olanakları daralacak işsizlere ve mevcut durumda çalışan kişilere yönelik eğitimler düzenlenecektir.

Eylem 6.18_Alana özel uzaktan eğitim ve çevrim içi içerik kapasitesi iyileştirilecektir.

Eylem 6.19_YZ’nin mesleklerin dönüşümü ve iş gücüne etkisinin değerlendirilmesi amacıyla kurum bünyesinde bir çalışma takımı oluşturulacaktır

Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi : https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/TR-UlusalYZStratejisi2021-2025.pdf

Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı : https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/UlusalYapayZekaStratejisi2024-2025EylemPlani.pdf