Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi DETAYLARI!

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, ''Bugün bir süredir üzerinde çalıştığımız kamuda tasarruf ve verimlilik paketimizin ayrıntılarını kamuoyu ile paylaşmak üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatları ile, ilgili tüm kurumlarımızla etkin bir koordinasyon içinde gerçekleştirilen çalışmanın detayları birazdan Sn Bakanımız Mehmet Şimşek tarafından sizlere sunulacaktır.

AZ KAYNAKLA DAHA ÇOK PROJE

Yaklaşık 65 yıldır ülkemizde tasarruf genelgeleri ile kamu harcamalarında kontrol sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Mali disiplini esas alan bir siyasi yaklaşım içinde, Sn Cumhurbaşkanımızın başkanlığını yaptığı hükumetler döneminde ise değişik zamanlarda on adet genelge yürürlüğe konmuştur. En sonuncusu 30 Haziran 2021 tarihinde yürürlüğe konan bu genelgeler ile kamu harcamaları belli kurallara bağlanmıştır.

Son dönemlerde yaşanan gelişmeler bu alanda daha geniş bir çerçevede ve daha güçlü adımlar atma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. 16 Nisan Kabine Toplantısı akabinde Sayın Cumhurbaşkanımız Orta Vadeli Programımızın güçlendirilmesi doğrultusunda kamuda tasarruf artışı, yatırımların önceliklendirilmesi ve yapısal reformların hızlandırılması hususlarını ifade etmişlerdir. 6 Mayıs Kabine Toplantısı akabinde “Kamuda taşıtlar, binalar, haberleşme giderleri, cari harcamalar, hizmet içi eğitim, yurtdışı seyahat, kamu istihdamı gibi alanlarda” tasarruf kültürünü güçlendirici adımlar atılacağını ve bu yönde gerekli talimatları verdiklerini belirtmişlerdir. 7 Mayıs tarihinde sosyal medya kanalıyla yaptıkları paylaşımda ise “bir taraftan üretip yeni pazarlara ihraç ederken, diğer taraftan içeride tasarruf kültürünü yaygınlaştırmamız gerekiyor. Buna kamu olarak inşallah biz öncülük ve rehberlik edecek, daha az kaynak kullanarak daha fazla etkide bulunacak projelere ağırlık vereceğiz” ifadelerini kullanmışlardır.

Birazdan sunulacak olan çalışmamız ilgili tüm kurumlarımızın katkısı sonucunda bu talimatın tekemmül ettirilmesi ile oluşturulmuştur. Tasarruf ve verimli kaynak kullanımı konusunda yaptığımız bu güncellemede iki önemli gelişme etkili olmuştur.  Birincisi geçen yıl yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinin yaralarını süratle sarma ihtiyacımız, ikincisi pandemi sonrası tüm dünyanın gündemi haline gelen enflasyon ile ülkemizin kararlı bir şekilde mücadele etme iradesidir. Bugün sunduğumuz paket tek başına değil, bütüncül bir çerçevede ortaya koyduğumuz, birbirini destekler mahiyette diğer paketler ile birlikte anlam ifade etmektedir.

Kamuda tasarruf programımız ile sadece zorunlu olmayan harcamaları azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda kamu tüketim ve yatırım harcamalarında verimliliği esas alıyoruz. Kamu hizmetlerini aksatmadan, güncel ihtiyaçlara odaklanıp önceliklendirme yaparak, yeni yöntemleri ve teknolojileri kullanmak suretiyle birim kaynakla daha fazla sonuç üretmeyi hedefliyoruz.

Geçen yıl yaşadığımız depremlerin ilk aşamada hesap edilen maliyeti 104 milyar doları bulmuştur. Sadece merkezi idare bütçesinden deprem için tahsis edilen ödenek 2023 yılında 960 milyar liradır. 2024 yılı başlangıç ödeneği ise 1 trilyon 28 milyar lira olmuştur. Bu ödenekler azalmakla birlikte, önümüzdeki yıl da devam edecektir. Bu büyük ilave yükün bütçe açıkları üzerinde oluşturduğu etki açıktır. Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5,2 olurken, deprem harcamaları hariç tutulduğunda bu açık yüzde 1,6 seviyesine gerilemektedir. Bu yılın bütçesi hazırlanırken belirlenen yüzde 6,4 oranındaki açığın da önemli bir kısmı deprem bağlantılı harcamalardan kaynaklanmaktadır. 

Kamuda tasarruf ve verimlilik paketi toplum olarak depremin yaralarını sarma konusunda milli dayanışma sergilediğimiz bir dönemde, deprem harcamalarından en küçük bir fedakarlık yapmadan kamu dengelerini sağlıklı bir zeminde sürdürme politikamızı yansıtmaktadır. Bu vesileyle depremde kaybettiğimiz canlarımıza tekrar Allah’tan rahmet diliyor, bu zorlu süreçte depremzede kardeşlerimizin yanında olan kamu, özel kesim ve sivil toplumdan her bir kişi ve kuruluşa teşekkür ediyorum.

Ortaya koyduğumuz yeni paketimiz bir yandan deprem bağlantılı çalışmalara güç verirken, diğer yandan halkımızın temel sorun olarak gördüğü enflasyon konusunda yürüttüğümüz kararlı mücadeleye katkı sunmaktadır. Enflasyon ile mücadelede para politikalarının yanı sıra maliye politikaları ve yapısal reformlar önem taşımaktadır. Orta Vadeli Programımız da bu temel çerçeve ile şekillendirilmiştir. Kamunun tasarruf yapması ve verimliliği artırması daha az bütçe açığına, daha az kamu borçlanmasına ve faiz yüküne, makro tasarruf oranımızın artmasına ve daha az cari açığa yol açacaktır. Talep yönlü katkısının yanı sıra, bitme aşamasına yakın projelere, sulama ve rekabet gücünü artırıcı altyapılara yoğunlaşan kamu yatırımları arz yönlü artışla da enflasyon ile mücadelemizi güçlendirici etkide bulunacaktır.

Orta vadeli programınızın enflasyonu düşürmeye yönelik politikalarının yıllık bazda belirgin sonuçlarını bu yılın ikinci yarısında görmeye başlayacağız. Gelecek yıl yüzde yirminin altında, 2026 yılında ise tek haneli enflasyona ulaşmaya kararlıyız. Geçmişte başardık, yine başaracağız. Bunu sağlarken büyümeyi, istihdamı ve sosyal dengeleri azami oranda gözetmeye devam edeceğiz. Amacımız, istikrar içinde büyümek ve kalıcı sosyal refah artışı sağlamaktır. Bu paket ve izleyen diğer çalışmalarımızla geçen yıl olduğu gibi bu yıl da bütçe açığının milli gelire oranını başlangıçta öngörülenin altında gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Geçen yıl milli gelire oranla yüzde 6,4 olarak tahmin edilen bütçe açığı, yıl sonunda yüzde 5,2 olarak gerçekleşmişti. Bu yıl sonunda da benzer bir oranda iyileşmeyi hedefliyoruz. Harcama disiplininin yanı sıra, tahsilat oranlarını artırma ve kayıt dışılıkla daha etkin mücadele gibi yöntemlerle, kamu gelirlerinde sağlayacağımız iyileşme de bu hedefimize katkıda bulunacaktır. 

Bugün sunulacak olan tasarruf ve verimlilik paketi geçmişten bazı farklılıklar da arz etmektedir. Geçmişten çıkardığımız derslerle bu dönem aldığımız tedbirleri daha sıkı bir izleme sistemi ile hayata geçireceğiz. Ayrıca hesap verebilirlik mekanizmalarını güçlendirerek, haklı bir gerekçeye dayanmayan sapmaları engellemeyi amaçlıyoruz. Bugün ilan edilen programın hayata geçirilmesinde idari ve kanuni olmak üzere iki ayaklı bir çalışma yürütülmektedir. Kanun gerektirmeyen hususlar konusunda hazırlıkları son aşamaya gelmiş olan Genelge taslağı kısa bir süre içinde (bu hafta) Sayın Cumhurbaşkanımızın onayına sunulacaktır. 

Kanun gerektiren hususlarda ise grubumuz ile yürütülmekte olan hazırlıklar Meclisimizin takdirine arz edilecektir. Yapılacak idari düzenlemeler tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayacak bir anlayış içinde hazırlanmıştır. Genelgemizde tek istisna, konumu gereği TBMM olacaktır. Bu konuda Meclis Başkanımız kendi uhdesinde benzer bir çalışma yürüttüğünü ifade etmişlerdi. Yaptığımız görüşmelerde Meclisimiz tarafından alınan önlemlerin sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılacağını da öğrenmiş bulunuyoruz. Kendilerine bu anlamlı tutumları için şükranlarımızı sunuyorum. Kanuni düzenleme gerektiren hususlarda parti farkı gözetmeksizin tüm grupların desteğini beklediğimizi özellikle ifade etmek istiyorum. 

Son olarak tüm bu çalışmalara vizyonu ve güçlü siyasi iradesi ile yön veren Sayın Cumhurbaşkanımıza şükranlarımızı sunuyorum. Çalışmalarda titiz bir hazırlık yürüten Maliye ve Hazine Bakanımız Sn Mehmet Şimşek ve ekibine, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına teşekkür ediyorum. Çeşitli istişare ortamlarında fikirleriyle katkıda bulunan tüm kişi, kurum ve kuruluşlara, işveren ve çalışan kesimi temsil eden meslek kuruluşlarına ve sivil toplum kurumlarına ayrıca teşekkür ediyorum. Tasarruf ve verimlilik paketinin ülkemize, milletimize hayırlı olmasını, 85 milyon için olumlu sonuçlar doğurmasını diliyorum.'' dedi.

KAMUDA PERSONEL SERVİSİ HİZMETİ KALDIRILACAK

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ''En önemli önceliğimiz hayat pahalılığını bir sorun olmaktan çıkarmak. Yani enflasyonu düşük tek hanelere tekrar düşürmek. Aslında refah için sürdürülebilir yüksek büyüme için de düşük tek haneli enflasyon olmazsa olmazdır. Yani fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir. Enflasyonla mücadelede tabiki para politikası, gelirler politikası, maliye politikası ve yapısal reformlar uyum içerisinde yürütülüyor.

Merkez Bankamız enflasyonu düşürmek için para politikasında sıkılaşma dahil kendi alanında her türlü tedbiri alıyor. Bizler de bugün açıklayacağımız paketle yakında ilave açıklayacağımız diğer tedbirlerle yani maliye politikasında atacağımız bütün bu adımlarla dezenflasyon sürecine katkıda bulunacağız. Kamuda tasarruf ve verimlilik paketini biz bu perspektifle hazırladık.

Deprem yaralarını sardığımız bu dönemde kamu olarak tabiki biz de tasarrufa gidiyoruz. Burada harcamaları disiplin altına alıyoruz. Bugüne kadar tasarruf yapılmadı değil. Geçen sene aldığımız tedbirlerle bütçe açığını aslında tedbir alınmasaydı belki yüzde 9-10'lara çıkacak bir açığı biz yüzde 5 gibi daha makul yönetilebilir bir düzeye çekebildik.

AK Parti hükümetlerinin bence en önemli özelliklerinden bir tanesi mali disiplindir. Bakın, son 20 yılda bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 2,4'dür. 20 yıllık performansa baktığınız zaman mali disiplinin kamuda verimliliğin tasarrufun AK Parti hükümetlerinin önemli bir özelliği olduğu ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla bu bizim ilk tasarruf çabamız değil son da olmayacak. Bu tasarruf paketi ilk olmadığı gibi son paket de olmayacak.

Kamu Filo Yönetim Sistemi ile etkinlik artırılacak, taşıt sayısı ve kullanımına standartlar getirilecek. 3 yıl süreyle yeni araç satın alma ve kiralama yapılmayacak. Bütçe dışı kaynaklardan taşıt kullanımı izne tabi tutulacak ve kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeili araç kullanımı yasaklanacak. Mevcut kiralık taşıt sözleşmelerinin yenilenmesi izne tabi olacak. İhtiyaç fazlası ve ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar tasfiye edilecek. Savunma ve güvenlik hariç, kamuda personel servisi hizmeti toplu taşıma olan yerlerde kaldırılacak.

Deprem riski hariç, yeni hizmet binası alımı/ yapımı 3 yıl süreyle durdurulacak. Kamu yerleşkeleri için getirilen kişi başına metrekare standardı uygulanacak. Mevcut binaların analizi ve kurumlar arasında etkin kullanımı sağlanacak. Yeni bina kiralanmayacak, mevcut kiralamalar bir takvimle sonlandırılacak. Doğal afet ve güvenlik hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımı/ yapımı ve kiralanması süresiz olarak yasaklanacak. Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesisler ekonomiye kazandırılacak. Lojman kiraları ve sosyal tesis ücretleri rayiç bedel dikkate alınarak gözden geçirilecek.

Kamuda yeni personel istihdamı 3 yıl süreyle emekli olanlarla sınırlandırılacak. Toplam açıktan atama izin sayıları Bütçe Kanununda belirlenecek. Destek personeli sayısı zaman içinde belirli program dahilinde azaltılacak. Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek. Kamuda çalışanlar için yönetim kurulu ücretlerine tavan sınır getirilecek, aşan kısmın bütçeye gelir kaydedilecek.

İdari genişleme sınırlandırılacak. Kamu idarelerinde mükerrer yapılanmalar önlenecek. Bakanlıkların yurt dışı teşkilatları ihtiyaçlar çerçevesinde gözden geçirilecek. Tüm taşra teşkilatı (bölge/il bazında) etkinlik esasıyla gözden geçirilecek.

Hizmet içi eğitim, toplantı vb. faaliyetler kamu tesislerinde yapılacak. Yurt dışı geçici görevler sınırlandırılacak, görevlendirmeler asgari seviyede tutulacak. Yurt dışı geçici görev harcamaları bütçe başlangıç ödeneğini aşmayacak, bu harcama kalemine ödenek aktarımı yasaklanacak.

Sokak ve cadde ışıklandırmasında LED dönüşümü hızlandırılacak. Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliğini artıran uygulamalar geliştirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılacak. Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında her yıl değerlendirilmesi zorunlu hale getirilecek.

E-yazışma sistemine geçiş tamamlanacak. Tebligatlarda elektronik tebligat sistemleri kullanılacak. Kurumsal arşivler elektronik ortama taşınacak. Yayın, rapor vb. tanıtım amaçlı doküman basımı yapılmayacak.

Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında yüzde 25 kesinti yapılacak, devam eden yıllarda da bu baz alınacak. Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç; gezi, kokteyl, yemek vb. faaliyet düzenlenmeyecek. Ajanda, takvim, plaket, eşantiyon türü hediyelerin verilmesi yasaklanacak. Zorunlu haller hariç, demirbaş alımları 3 yıl süreyle durdurulacak. Makina ve teçhizat ekonomik ömrü tamamlamadan elden çıkarılmayacak. Kamu alımlarının DMO aracılığıyla yapılması esas olacak.

Deprem ve zorunlu harcamalar hariç, mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 oranında kesinti yapılacak. Tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programları başlatılacak. Kamu kurumları bütçe ödeneğine göre yatırım projelerini yürütecek. Merkezi yönetim kapsamındaki yatırım ödemeleri İl Özel İdarelerine hakediş karşılığı ödenecek. 2024 yılında harcamalar gözden geçirilecek ve bu çerçevede verimsiz harcamalar 2025’ten itibaren sonlandırılacak.'' dedi.

Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi