YSK'nın 2024/5 Sayılı Kararı

Resmî Gazete

4 Ocak 2024 PERŞEMBE

Sayı : 32419

YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI

Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:

Karar No: 2024/5

KARAR

Resmî Gazete’nin 6/4/2022 tarihli ve 31801 sayılı nüshasında yayımlanan 31/3/2022 tarihli ve 7393 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12’nci maddesi ile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’a eklenen geçici 24’üncü maddede yer alan; “Î1 seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanları, bu maddenin yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde, 15 inci ve 18 inci maddelerde bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişikliklere göre yeniden belirlenir.” hükmü uyarınca Yüksek Seçim Kurulunun 13/4/2022 tarihli ve 2022/142 sayılı Kararıyla il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanlan yeniden belirlenmiştir.

Anılan Karar gereği, il ve ilçe seçim kurullarının iki yıllık görev süreleri henüz tamamlanmamış olsa da 298 sayılı Kanun’un 15, 18 ve 19’uncu maddeleri uyarınca bu kurulların 2024 yılı Ocak ayının son haftası içinde iki yıl süre ile görev yapmak üzere yeniden oluşturulması gerekmektedir.

Ancak Resmî Gazete’nin 28/12/2023 tarihli ve 32413 sayılı nüshasında yayımlanan 27/12/2023 tarihli ve 7491 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un I8’inci maddesi ile 298 sayılı Kanun’a geçici 25’inci maddeyle; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte görev yapan 15 inci maddede yer alan il seçim kurulu ile 18 inci ve 19 uncu maddelerde yer alan ilçe seçim kurulunda bulunan siyasi partilerden alınan üyeler haricindeki kurul üyelerinin görev süresi 2025 yılı Ocak ayının son haftasında yapılacak olan yeni oluşuma kadar uzar. 2025 yılı Ocak ayının son haftasında kurullar tüm üyeleri ile yeniden oluşturulur.” hükmü eklenmiştir.

Bu nedenle, il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanları ve Devlet memuru üyelerinin görev süreleri 2025 yılı Ocak ayının son haftasına kadar uzatıldığından anılan kurallarda görev alan siyasi partili üyelerin yeniden belirlenmesine ilişkin usul ve esasların tespiti için kurulan Komisyon çalışmalarını tamamlamış olmakla konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

298 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesi seçim kurullarının; Yüksek Seçim Kurulu, il ve ilçe seçim kurulları ile Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu olduğunu hüküm altına almıştır.

298 sayılı Kanun hükümleri uyarınca il ve ilçe seçim kurulları ile Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun iki yılda bir o yılın Ocak ayının son haftasında kurulması öngörülmüş olup, bu Kanun hükümlerine göre, Kurulumuzun 13/4/2022 tarihli ve 2022/142 sayılı Kararı ile oluşturulan tüm il ve ilçe seçim kurallarının görev süreleri 2024 yılı Ocak ayının son haftasında sona ereceğinden bu kurulların 29 Ocak 2024 tarihinden itibaren bir hafta içinde ve iki yıllık süre için yeniden oluşturulması gerekmektedir.

Ancak Resmî Gazete’nin 28/12/2023 tarihli ve 32413 sayılı nüshasında yayımlanan 27/12/2023 tarihli ve 7491 sayılı Kanun’un 18’inci maddesi ile 298 sayılı Kanun’a eklenen geçici 25’inci madde hükmü gereğince; halen görev yapan il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkanları ve Devlet memura üyelerinin görev süresi 2025 yılı Ocak ayının son haftasında yapılacak olan oluşuma kadar uzatıldığından, 2024 yılı Ocak ayının son haftasına kadar anılan kurallarda görev alan sadece siyasi partili üyelerin yeniden belirlenmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda;

I- İlçe seçim kurulunun siyasi partili üyelerinin belirlenmesi

298 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesinde, ilçe seçim kurulunun dört asıl ve dört yedek üyesinin siyasi partilerden alınacağı, ilçe seçim kurulu başkanının bu kurulun yeniden kurulması için 18'inci maddede öngörülen sürenin başında (29 Ocak 2024), ilçede teşkilatı bulunan ve son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan dört siyasi partiye birer asıl ve birer yedek üye adını iki gün içinde bildirmelerini tebliğ edeceği hükmü yer almıştır.

a) Son milletvekili genel seçimine (14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi) katılan siyasi partiler; 1- Adalet Birlik Partisi, 2- Adalet Partisi, 3- Adalet ve Kalkınma Partisi, 4- Anavatan Partisi, 5- Büyük Birlik Partisi, 6- Cumhuriyet Halk Partisi, 7- Genç Parti, 8- Güç Birliği Partisi, 9- Hak ve Özgürlükler Partisi, 10- Halkın Kurtuluş Partisi, 11- îyi Parti, 12- Memleket Partisi, 13- Millet Partisi, 14- Milliyetçi Hareket Partisi, 15- Milli Yol Partisi, 16- Sol Parti, 17- Türkiye İşçi Partisi, 18- Türkiye Komünist Hareketi, 19- Türkiye Komünist Partisi, 20- Vatan Partisi, 21- Yeniden Refah Partisi, 22- Yenilik Partisi, 23- Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, 24- Zafer Partisi’dir.

Şu halde ilçede teşkilatı bulunması koşuluyla bu siyasi partilerden o ilçede en çok oyu almış dört siyasi partiye, iki gün içinde birer asıl ve birer yedek üye adının bildirilmesi için ilçe seçim kurulu başkanı tarafından tebligat yapılır ve ilçe seçim kurulunun siyasi partili asıl ve yedek üyeleri belirlenir.

Süresinde isim bildiren siyasi parti sayısı dörtten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden ve o ilçede aldıkları oyların büyüklük sırasına göre aynı usulde tamamlanır.

Oyların eşitliği halinde ad çekilir.

b) Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen, dört asıl ve dört yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde; 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunun 3/1/2024 tarihli ve 2024/4 sayılı Kararı ile belirlenen siyasi partilerden [1) Adalet Birlik Partisi, 2) Adalet Partisi, 3) Adalet ve Kalkınma Partisi, 4) Anavatan Partisi, 5) Aydınlık Demokrasi Partisi, 6) Bağımsız Türkiye Partisi, 7) Büyük Birlik Partisi, 8) Büyük Türkiye Partisi, 9) Cumhuriyet Halk Partisi, 10) Demokrasi ve Atılım Partisi, 11) Demokratik Sol Parti, 12) Demokrat Parti, 13) Emek Partisi, 14) Gelecek Partisi, 15) Genç Parti, 16) Güç Birliği Partisi, 17) Hak ve Özgürlükler Partisi, 18) Halkın Kurtuluş Partisi, 19) Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi, 20) Hür Dava Partisi, 21) îyi Parti, 22) Memleket Partisi, 23) Millet Partisi, 24) Milliyetçi Hareket Partisi, 25) Milli Yol Partisi, 26) Saadet Partisi, 27) Sol Parti, 28) Türkiye îşçi Partisi, 29) Türkiye Komünist Hareketi, 30) Türkiye Komünist Partisi, 31) Vatan Partisi, 32) Yeniden Refah Partisi, 33) Yenilik Partisi, 34) Yeni Türkiye Partisi, 35) Zafer Partisi] o ilçede teşkilatı bulunanlar tespit edildikten sonra ilgili partilere ad çekmenin yapılacağı gün ve saat tebliğ edilir ve bunlar arasından ad çekilir.

Ad çekme sonucuna göre belirlenen siyasi partilerin eksik üyelik sayısı kadar bildireceği kimseler ilçe seçim kurulu üyesi olur, (a) bendinde belirtilen yazılı usullerle kendilerinden ad istenmiş ve üye adı bildirmiş olan siyasi partiler bu ad çekmeye dâhil edilmez.

c) Yukarıdaki usul ve esaslara göre eksik kalan siyasi partili asıl ve yedek üyelikler halen tamamlanamamış ise 298 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesinde belirtildiği üzere ilçe merkezinde görev yapan ve toplam memuriyet süresi on yıldan fazla olan, yasama meclisi veya mahalli idareler seçimlerinden birine siyasi parti adayı veya aday adayı olarak katılmamış ve evvelce hiçbir siyasi partiye kaydolmamış Devlet memurlarını gösteren o ilçedeki görev süreleri esas alınarak düzenlenecek listenin ilk sekiz sırasında yer alanlar arasından ad çekmeyle belirlenerek tamamlanır.

Söz konusu maddede öngörülen on yıllık görev süresinin başlangıcı, memuriyete ilk giriş tarihidir. O ilçedeki hizmet süresi sadece ad çekmeye esas olacak listenin düzenlenmesinde dikkate alınır.

Mahalli idareler seçimlerinde alınan oylar ilçe seçim kurulu üyeliklerinin belirlenmesinde dikkate alınmaz.

Son milletvekili genel seçimine (14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi) katılan siyasi partiler ile Yüksek Seçim Kurulunun 3/1/2024 tarihli ve 2024/4 sayılı Kararı ile belirlenen siyasi partiler, tüzükleri aracılığıyla parti adları değişse dahi ilçe seçim kurullarına üye bildirebilirler.

Örnek: Bir ilçede, Ytiksek Seçim Kurulunca tespit edilen ve ilçede teşkilatı bulunan A, B, C, D, E adlarında beş siyasi partiden sadece A ve B siyasi partileri son milletvekili genel seçimine (14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi) katılmış ve bu iki siyasi parti yapılan tebligat üzerine ilçe seçim kuruluna katılacak birer asıl ve birer yedek üyenin adını bildirmişlerdir.

Bu durumda, öncelikle kurulun eksik kalan diğer iki üyeliğinin hangi siyasi partilere ait olacağının saptanması gerekir. Bunun için de C, D, E adlı siyasi partilere tebligat yapılarak, belirlenen gün ve saatte bu üç siyasi parti arasında ad çekme işlemi yapılır. Ad çekmede C ve E adlı siyasi partilerin adlarının çıktığını varsayalım. Bu durumda, bu iki siyasi partiye tebligat yapılıp ilçe seçim kurulu asıl ve yedek üyeliği için birer isim bildirmeleri istenerek kurulun eksik kalan iki üyeliği tamamlanır.

Yukarıda belirtilen esas ve usullerin uygulanmasına rağmen eksik üyelikler tamamlanamaz ise (kur’ada çıkmayan D partisine yapılan tebligata rağmen bu parti tarafından da üye bildirilmemesi halinde) ilçe seçim kurulunun siyasi parti üyelerinden eksik kalan asıl ve yedek üyeler, ilçe merkezinde görev yapan ve 298 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesinde nitelikleri yazılı Devlet memurları arasından ve aynı maddede gösterilen usulle saptanması gerekir.

ç) Adli teşkilatı bulunmayan ilçelerin seçim iş ve işlemleri, yargı alanı itibarıyla bağlandıkları ilçe seçim müdürlükleri tarafından yürütüldüğünden, söz konusu ilçelerde, ilçe seçim kurullanna alınacak siyasi partili üyeler ile (c) bendinde yer alan eksiklik durumunda memur üyeler, adli teşkilatı bulunmayan ilçeden istenir ve yukarıda belirlenen esaslara göre oluşum tamamlanır.

Örnek: Malatya ili Kuluncak ilçesinde adli teşkilatın bulunmaması nedeniyle Kuluncak ilçesinin adli iş ve işlemleri Hekimhan ilçesi adli teşkilatı tarafından yürütüldüğünden Kuluncak İlçe Seçim Kurulunun siyasi partili üyeleri Kuluncak ilçesindeki siyasi partiler arasından yukarıda belirtilen esaslara göre belirlenir.

d) Yeni kurulan ilçelerde oluşturulacak ilçe seçim kurulları, bu yerlerin ilçe olmadan önceki yerleşim birimleri dikkate alınarak 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimindeki oyların partiler bazında birleştirilmesi suretiyle teşkilatı bulunan siyasi partiler arasından, ilçe seçim kuruluna üye adı bildirecek siyasi partiler belirlenir.

II-Yurt Dışı tlçe Seçim Kurulu siyasi parti üyelerinin belirlenmesi

Son milletvekili genel seçimine (14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi) katılan siyasi partiler; 1- Adalet Birlik Partisi, 2- Adalet Partisi, 3- Adalet ve Kalkınma Partisi, 4- Anavatan Partisi, 5- Büyük Birlik Partisi, 6- Cumhuriyet Halk Partisi, 7- Genç Parti, 8- Güç Birliği Partisi, 9- Hak ve Özgürlükler Partisi, 10- Halkın Kurtuluş Partisi, 11- İyi Parti, 12- Memleket Partisi, 13- Millet Partisi, 14- Milliyetçi Hareket Partisi, 15- Milli Yol Partisi, 16- Sol Parti, 17- Türkiye İşçi Partisi, 18- Türkiye Komünist Hareketi, 19- Türkiye Komünist Partisi, 20- Vatan Partisi, 21- Yeniden Refah Partisi, 22-Yenilik Partisi, 23-Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, 24- Zafer Partisi’dir. Bu siyasi partilerden yurt genelinde en çok oyu almış olan dört siyasi parti genel başkanlığına, iki gün içinde birer asıl ve birer yedek üye adının bildirilmesi için Yurt Dışı îlçe Seçim Kurulu Başkanı tarafından 298 sayılı Kanun’un 18’inci maddesinde öngörülen sürenin başında (29 Ocak 2024) tebligat yapılır ve Yurt Dışı îlçe Seçim Kurulu siyasi partili asıl ve yedek üyeleri belirlenir.

Süresinde isim bildiren siyasi parti sayısı dörtten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerin aldıkları oyların büyüklük sırasına göre aynı usulde tamamlanır.

Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen, dört asıl ve dört yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde; 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunun 3/1/2024 tarihli ve 2024/4 sayılı Kararı ile belirlenen siyasi partilerden (1) Adalet Birlik Partisi, 2) Adalet Partisi, 3) Adalet ve Kalkınma Partisi, 4) Anavatan Partisi, 5) Aydınlık Demokrasi Partisi, 6) Bağımsız Türkiye Partisi, 7) Büyük Birlik Partisi, 8) Büyük Türkiye Partisi, 9) Cumhuriyet Halk Partisi, 10) Demokrasi ve Atılım Partisi, 11) Demokratik Sol Parti, 12) Demokrat Parti, 13) Emek Partisi, 14) Gelecek Partisi, 15) Genç Parti, 16) Güç Birliği Partisi, 17) Hak ve Özgürlükler Partisi, 18) Halkın Kurtuluş Partisi, 19) Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi, 20) Hür Dava Partisi, 21) îyi Parti, 22) Memleket Partisi, 23) Millet Partisi, 24) Milliyetçi Hareket Partisi, 25) Milli Yol Partisi, 26) Saadet Partisi, 27) Sol Parti, 28) Türkiye İşçi Partisi, 29) Türkiye Komünist Hareketi, 30) Türkiye Komünist Partisi, 31) Vatan Partisi, 32) Yeniden Refah Partisi, 33) Yenilik Partisi, 34) Yeni Türkiye Partisi, 35) Zafer Partisi] Ankara ilinde teşkilatı bulunanlar saptandıktan sonra ilgili siyasi parti genel başkanlıklarına ad çekmenin yapılacağı gün ve saat tebliğ edilir ve bunlar arasında ad çekilir.

Ad çekme sonucuna göre belirlenen siyasi partilerin eksik üyelik sayısı kadar bildireceği kimseler, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu üyesi olur. Yukarıda yazılı usullerle kendilerinden ad istenmiş ve üye adı bildirmiş olan siyasi partiler bu ad çekmeye dâhil edilmez.

Mahalli idareler seçimlerinde alınan oylar ilçe seçim kurulu üyeliklerinin belirlenmesinde dikkate alınmaz.

Yukarıda belirtilen esas ve usullerin uygulanmasına rağmen Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun siyasi partilerden eksik kalan asıl ve yedek üyelerinin, 298 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesinde nitelikleri yazılı Devlet memurları arasından ve aynı maddede gösterilen usulle saptanması gerekmektedir.

Söz konusu maddede öngörülen on yıllık görev süresinin başlangıcı, memuriyete ilk giriş tarihidir. Bunlar arasında Ankara’daki hizmet süresi, ad çekmeye esas olacak listenin düzenlenmesinde dikkate alınır. Bu kapsamda ad çekmeye esas olan liste Ankara Valiliğinden istenir. Ad çekme işlemi, bu listenin ilk sekiz sırasında yer alan Devlet memurları arasından ve siyasi partiler tarafından bildirilen asıl üyeler huzurunda başkan tarafından yapılır.

III- Siyasi parti temsilcileri

Son milletvekili genel ve ara seçimlerinde kendi listesinden Türkiye Büyük Millet Meclisine seçilmiş en az bir üyeye sahip olan veya 298 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının dördüncü bendi gereğince Yüksek Seçim Kurulunca tespit ve ilân edilen siyasi partilerden (tüzükleri aracılığıyla parti adları değişse dahi) o il ve ilçede teşkilatı bulunanlar, il ve ilçe seçim kurullarında birer temsilci bulundururlar.

SONUÇ:

Açıklanan gerekçelerle;

1- İlçe seçim kurullarında görev alan siyasi partili üyelerin, 298 sayılı Kanun'un 18 ve 19’uncu maddelerinde yazılı hükümlere göre yukarıda belirtilen usul ve esaslar da gözetilerek, 2024 yılı Ocak ayının son haftasına kadar (29 Ocak 2024 - 31 Ocak 2024) yeniden belirlenmesine,

2- Kurulumuzun 13/4/2022 tarihli ve 2022/142 sayılı Kararı uyarınca oluşturulan il seçim kurulu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim kurulu başkan ve Devlet memuru üyeleri ile bu Karar uyarınca yeniden belirlenecek ilçe seçim kurulunun siyasi partili üyelerinin; 298 sayılı Kanun’un geçici 25’inci maddesi uyarınca 2025 yılı Ocak ayının son haftasında, tüm üyelerin yeniden oluşumuna kadar görevlerine devam edeceklerine,

3- Kurulların oluşumu ile yapılan her değişikliğin kurul önünde tutanağa bağlanıp and içme tutanağı ile birlikte derhâl Yüksek Seçim Kuruluna gönderilmesine,

4- Yüksek Seçim Kurulunun 13/4/2022 tarihli ve 2022/142 sayılı ve 12/1/2022 tarihli ve 2022/16 sayılı kararlarının bu Karara aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilmesine,

5- Karar örneğinin;

a) Resmî Gazete'de yayımlanmasına,

b) Seçime katılma yeterliliği tespit ve ilân edilen siyasi partilerin genel başkanlıklarına,

c) Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına, gönderilmesine,

ç) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce Kurulumuzun www.ysk.gov.tr internet adresinde ve Kurumsal Portalda yayımlanmasına, 3/1/2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.