YSK'nın 2024/80 Sayılı Kararı

Resmî Gazete

16 Ocak 2024 SALI

Sayı : 32431

YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI

Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:

Karar No: 2024/80

KARAR

2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un 8’inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan; “Mahalli İdareler seçimleri beş yılda bir yapılır. Her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir. Aynı yılın Mart ayının son Pazar günü oy verme günüdür.” hükmüne istinaden. Mahalli İdareler Genel Seçimleri 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacaktır.

31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde, gerek adaylarını bildiren siyasi partilerden gerekse bağımsız olarak aday olanlardan seçilme koşullarının bulunduğunu kanıtlayan bir belge istenip istenmeyeceği, bu seçimlerde bağımsız adayların başvurularında uyulması zorunlu usullerle yatıracakları teminat miktarının, bir siyasi partinin herhangi bir seçim çevresinde yapılacak olan bütün seçimlere katılması gerekip gerekmediği konularının;

Ayrıca, siyasi partilerin aday listelerini vermelerinde uyulması zorunlu usullerin ve başvurularında bu listelere eklenmesi gereken belgelerin belirlenmesinin, istifa ve ölüm nedenleriyle meydana gelecek boşalmaların hem geçici hem de kesin aday listeleri yönünden tamamlanması (boşalan yeri doldurma) usulünün, siyasi partilerin aday listelerinde yer alan ve geçici listeler halinde ilan edilmiş olan adaylardan istifa eden ya da ölenlerin yerlerinin doldurulup doldurulmayacağının, bu yerler doldurulacak ise bunun zamanı ve uygulama esaslarının ve sair hususların belirlenmesi ile uygulamada birliğin sağlanması gerekmiş olmakla konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

2972 sayılı Kanun’un;

"Adaylık" başlıklı 10’uncu maddesinde; “Anayasa ve Kanunlarda yazılı şartlara uygun olarak, seçilme yeterliğine sahip olan her vatandaş, bîr siyasi parti listesinden veya bağımsız olarak, il genel meclisi üyeliğine, belediye başkanlığına veya belediye meclisi üyeliğine adaylığını koyabilir.

a) Yapılan aday tespitinde belediye başkanlığı için bir aday, belediye meclisi üyeliklerine o seçim çevresi için tespit edilen üye adedi kadar asıl ve yedek olarak ayrı ayrı; il genel meclisi üyeliklerine o seçim çevresi için tespit olunan asıl ve yedek üyelikler sayısı kadar ayrı ayrı, aday belirlenir.

c) Siyasi partiler, belediye meclis üye sayısı 9 ve 11 olan beldelerde bir, 15 olan beldelerde iki, 25 ve 31 olan beldelerde üç, 37 olan beldelerde dört, 45 olan beldelerde beş, 55 olan beldelerde altı adet kontenjan adayı gösterirler. Kontenjan adayı adayların sıralamasına dâhil edilmeyerek aday listelerinde kontenjan adayı olarak ayrıca yazılır. Siyasi partiler kontenjan adaylarını merkez yoklaması ile tespit ederler. Ancak, merkez karar ve yönetim organları bu yetkisini il veya ilçe yönetim kurullarına devredebilirler. Siyasi Partiler kontenjan adaylarını bu Kanunun 12 nci maddesindeki aday listesinde yer vermek suretiyle ilçe seçim kurullarına bildirirler. Kontenjan adayları bu Kanunun 18 inci maddesinin (f) bendinin ikinci fıkrasındaki aday listelerinde de yedek adaylardan sonra ayrıca yazılır.”,

"Eksik adaylıkların tamamlanması" başlıklı ll’inci maddesinde; “Herhangi bir sebeple, eksik aday göstermiş olan siyasi partilerin ilçe başkanlıklarına, ilçe seçim kurulu tarafından bu eksiğin tamamlanması gereği tebliğ olunur. İlgili parti teşkilatı, bu tebliğden itibaren beş gün içinde aday listesini tamamlayamazsa, o parti o seçim çevresinden, eksik liste ile ilgili seçime katılır. Siyasi partilerin merkez karar ve yönetim kurulları, süreyi geçirmemek amacı ile eksik listeyi tamamlama yetkisini önceden ilçe İdare kurullarına verebilir,”,

"Siyasi partilerin aday listelerini vermeleri" başlıklı 12’nci maddesinde; “Siyasi partilerin ilçe idare kurulları, seçime katılacakları çevrelere ait aday listelerini ilçe seçim kurullarına, alındı belgesi karşılığında, önseçim gününden en geç on gün sonraki gün saat 17.00'ye kadar verirler. Büyük şehirler için siyasi partilerin il idare kurulları, belediye başkanı adaylarını alındı belgesi karşılığında önseçim gününden en geç on gün sonraki gün saat 17.00'ye kadar il seçim kuruluna verirler. Bağımsız adaylar da il seçim kuruluna başvururlar.",

"Bağımsız adayların müracaatı" başlıklı 13’üncü maddesinde; “İl genel meclisi üyeliği, belediye meclisi üyeliği ve belediye başkanlığına bağımsız olarak adaylığını koymak isteyenler, seçime katılacakları seçim çevresinin bulunduğu ilçe seçim kurulu başkanlığına, bu Kanunun adaylık için aradığı şart ve vasıfları haiz olduklarını belirten bir dilekçe ile başvururlar. İlçe seçim kurulları, bağımsız adaylara ilişkin listeleri de, ait olduğu seçim çevresinde geçici listeler halinde alışılmış usullerle ilan ederler. Bağımsız adaylık için başvuranlar, en yüksek derecedeki Devlet memurunun brüt aylığı kadar parayı ilgili mal sandığına yatırarak makbuzunu başvurma belgelerine eklerler. Bu miktar hazîneye irad kaydedilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

Yukarıda belirtildiği üzere, 2972 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinde; siyasi partilerin ilçe idare kurulları tarafından, Mahalli İdareler Genel Seçimlerine ilişkin olarak, seçim çevrelerine ait aday listelerinin ayrı ayrı alındı belgesi karşılığında önseçim gününden en geç on gün sonraki gün saat 17.00’ye kadar ilçe seçim kurullarına verileceği öngörülmüştür.

Yüksek Seçim Kurulunun 27/11/2023 tarihli ve 2023/1531 sayılı Kararıyla kabul edilen, 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde uygulanacak Seçim Takvimine göre;

- Siyasi parti ilçe başkanlıklarının, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği ile il genel meclisi üyeliklerine ait aday listelerini ilçe seçim kurullarına,

- Büyükşehirlerde ise, siyasi parti il başkanlıklarının, büyükşehir belediye başkan aday listelerini il seçim kurullarına,
alındı belgesi karşılığında taşınabilir bellek ve kâğıt ortamında, her seçim çevresi için ayrı ayrı düzenlenmiş aday listelerini, en geç 20 Şubat 2024 Salı günü saat 17.00’ye kadar vermek zorundadırlar.

- Bağımsız aday olmak isteyen kişilerin, seçim türlerini belirten adaylık başvurularını, seçime katılacakları çevrelerin bulunduğu il veya ilçe seçim kurullarına, en geç 20 Şubat 2024 Salı günü saat 17.00’ye kadar yapmalan gerekir.

Buna göre siyasi partiler, seçime katılacakları çevrelere ilişkin aday listelerini ayrı ayrı bildirmek durumundadırlar. Siyasi partilerin aday listelerini nasıl düzenleyecekleri, aday isimlerini nasıl yazacakları, adaylarla ilgili hangi bilgilere yer verecekleri, şekilleri ve kaç nüsha teslim edecekleri, siyasi partiler ile bağımsız adayların başvurularında ne gibi belgeleri eklemeleri gerektiği hususları kanunlarda belirtilmediğinden söz konusu hususların Yüksek Seçim Kurulunca belirlenmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen kanun hükümleri göz önüne alındığında; 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahallî İdareler Genel Seçimlerinde adaylık usulünün benimsendiği büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, il genel ve belediye meclisi üyeliği seçimlerinde siyasi partilerin adaylarının ad ve sıralarını bildiren listeyi aşağıda gösterilen belgelerle birlikte yetkili organlarınca, ilgili il ve ilçe seçim kuruluna vermeleri yeterli görülmelidir.

Bağımsız aday olmak isteyenlerin, en yüksek derecedeki Devlet memurunun brüt aylığı olan 7.228,27 TL’yi ilgili mal sandığına yatırdığına ilişkin makbuzu seçilme yeterliliğini haiz olduklarını belirten dilekçeye eklemek suretiyle istenilen diğer belgelerle birlikte bizzat veya bu konuda verilmiş özel yetkili vekâletnameli vekillerinin ilgili il veya ilçe seçim kurullarına vermeleri gerekmektedir.

Seçime katılma hakkı kazanmış bir siyasi partinin bir seçim çevresinde yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinin tümüne katılma zorunluluğu yoktur. Bir seçim çevresinde yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimlerinden birine veya bîrden fazlasına katılmasım önleyici bir kanun hükmü bulunmamaktadır.

2972 sayılı Kanun’un 16’ncı maddesinde; adayların kesin olarak ilanından sonra, adaylıktan istifanın, seçim sonuna kadar göz önüne alınmayacağı, ancak bu gibiler seçilmiş bulunurlarsa, istifalarının hüküm ifade edeceği ve yerlerine kendilerinden sonra gelenlerin seçilmiş sayılacağı, ölüm halinde de aynı şekilde hareket edileceği vurgulanmıştır.

Buna göre; adayların kesin olarak ilanından sonra istifaların ve ölümlerin dikkate alınması mümkün değildir. Aday listelerinin kesinleşmesinden önce istifa ve ölüm üzerine meydana gelen eksikliklerin tamamlattırılması söz konusu olduğundan, bu işlem için gerekli olan süre göz önünde bulundurulmak suretiyle istifaların dikkate alınabileceği son günün belirlenmesi gerekmektedir.

Seçim Takvimine göre, bu süre 1 Mart 2024 Cuma günü saat 17.00 olarak öngörülmüştür. Bu nedenle, öngörülen tarihe kadar seçim kurullarına usulünce bildirilen istifalar nedeni ile listelerde meydana gelebilecek eksikliklerin tamamlattırılması mümkün olup, bu talihten sonraki istifalar dikkate alınmayacaktır.

Ayrıca, istifanın usul ve yöntemleri de seçim kanunlarında belirtilmediğinden, bu konuda düzenleme yapılması zorunluluğu doğmaktadır. İstifalarda, kimliğin belirlenmesi ve istifanın ilgili il ve ilçe seçim kurullarına ulaştırılması da seçim iş ve işlemlerinde önem arz etmektedir.

2972 sayılı Kanun’un "Seçilme yeterliliği" başlıklı 9’uncu maddesinde; 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 11 ’inci maddesinde belirtilen sakıncaları taşımamak şartıyla, on sekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşının büyükşehir belediye başkanlığına, belediye başkanlığına, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliğine seçilebilecekleri belirtilmiştir.

2972 sayılı Kanun’un “Adaylara karşı itiraz” başlıklı 14’üncü maddesinde; “Adaylıkların geçici olarak ilanından itibaren iki gün içinde ilçe seçim kuruluna itiraz edilebilir. İtirazlar, ilçe seçim kurulunca en geç iki gün içinde karara bağlanır. İlgililer kararlara karşı iki gün içinde, il seçim kuruluna itiraz edebilirler, İl seçim kurulu bu itirazları en çok iki gün içinde kesin olarak karara bağlar.

Siyasi partilerin aday listelerinde, yapılan itirazlar üzerine eksiklik husule geldiği takdirde, İlçe Seçim Kurulunun tebliğinden itibaren beş gün içinde bu eksikliklerini tamamlayamazlarsa, o partiler o seçim çevresinde, eksik liste ile ilgili seçime katılırlar.”,

“Adayların incelenmesi” başlıklı 15’inci maddesinde ise; “İlçe seçim kurulları, kendi seçim çevrelerinin adayları hakkında, yapacakları inceleme sonucunda bu Kanunda yazılı adaylık şartlarında noksanlık veya aykırılık bulunduğunu görürlerse, durumu geçici ilan talihinden itibaren İki gün içinde ilgili adaya ve siyasi partilerin ilçe başkanlıklarına bildirirler.

İlgili aday veya mensubu olduğu siyasi parti, bu bildirim üzerine en geç iki gün içinde il seçim kuruluna itiraz edebilir. İl seçim kurulu bu itirazı en geç iki gün içinde kesin karara bağlar.

İtirazı reddedilen bağımsız aday seçime katılma hakkını kaybeder. Siyasi parti adayları hakkında 14 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.”,
hükümlerine yer verilmiştir.

31 Mart 2024 Pazar günü yapılacak olan Mahalli İdareler Genel Seçimlerinde uygulanacak Seçim Takviminde; siyasi parti ilçe başkanlıklarının, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği ile il genel meclisi üyeliklerine ilişkin ilçe seçim kurullarına, büyükşehirlerde ise siyasi parti il başkanlıklarının, büyükşehir belediye başkan adaylığı için il seçim kurullarına verecekleri aday listeleri İle bağımsız adayların başvurularına ilişkin inceleme ve itiraz sürecinin 23 Şubat 2024 Cuma günü başlayacağı öngörülmüştür.

Bu duruma göre;

Anayasa ve kanunlarla, seçimin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma görevi verilen Kurulumuzca, Mahalli İdareler Genel Seçimlerine ilişkin olarak il ve ilçe seçim kurullarınca adayların incelenmesi sırasında ve itiraz sürecinde bu işlemlerin kolayca ve düzen içinde yapılabilmesi ve gereksiz yazışmaların önlenebilmesi için siyasi partiler aday listelerini verirken, adaylara ilişkin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını gösteren kimlik kartı (nüfus cüzdanı) veya resmî nitelikte belge örneği, öğrenim durumunu gösterir diploma örneği, askerlikle ilişiği olmadığına dair belge ile adli sicil ve arşiv kaydının aslının da gönderilmesinin siyasi partilerin genel merkezlerine bildirilmesi gerekmektedir (Bağımsız olarak aday olacak kişilerin de, aynı belgelerle başvuruda bulunmaları gerekmektedir).

A) Adli sicil ve arşiv kaydı bulunan adaylar:

Memnu hakların iadesi kurumu önceden, mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 121 ilâ 124 ve mülga 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 416 ilâ 420’nci maddelerinde düzenlenmişti. Ancak 1/6/2005 talihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda memnu hakların iadesi kurumuna yer verilmemiş, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü maddesinde belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma güvenlik tedbiri olarak düzenlenmekle beraber, bu hak yoksunluklarının cezanın infazının tamamlanmasıyla birlikte sona ereceği kabul edilmiş ise de Anayasa’nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76’ncı maddesinin ikinci fıkrasında ve buna dayalı olarak da 2839 sayılı Kanun’un ll’nci maddesinde bazı mahkûmiyetlerin affa uğramış olsa bile milletvekili seçilmeye engel olacağı belirtilmektedir,

5237 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi ile ilgisi bulunmayan ve bu Kanuna göre bir hak yoksunluğu doğurmayan bu tür mahkûmiyetlerin, bazı özel kanunlardaki veya seçim mevzuatındaki ayrıksı hükümler nedeniyle bir kısım mesleklerin icrası ve seçilme dâhil çeşitli hakların kullanılmasını imkânsız hale getirdiği anlaşılınca, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumuna yeniden ihtiyaç duyulmuş ve söz konusu kurum 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na 13/A maddesi eklenmek suretiyle yeniden düzenlenmiştir.

Bu madde metninden ve gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, mahkûmiyet hangi kanundan kaynaklanmış olursa olsun, hükümlü yönünden süresiz hak yoksunluğu doğuruyorsa, bu yoksunluğun giderilmesi için, süre ve diğer koşullar gerçekleştiğinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesinin mümkün olduğu dikkate alınarak, Anayasa’nın 76’ncı maddesinin ikinci fıkrasında ve buna dayalı olarak, 2839 sayılı Kanun’un ll’inci maddesinde belirtilen nitelikte bir ceza mahkûmiyeti nedeniyle milletvekili seçilme hakkını yitirmiş bulunan kişiler, bu haklarına ancak 5352 sayılı Kanun’un 13/A maddesi uyarınca, talepleri üzerine mahkemece verilecek "yasaklanmış hakların geri verilmesi" karan ile kavuşabileceklerinin mümkün olması nedeniyle;

1- 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesi, 2839 sayılı Kanun’un ll’inci maddesinin birinci fıkrasına atıfta bulunmakta olup bu maddenin (e) ve (f) bentlerinde; “(e) Taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar (f) Affa uğramış olsalar bile;

1. Basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar,

2. Türk Ceza Kanununun îkinci Kitabının, birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkum olanlar,

3. Terör eylemlerinden mahkûm olanlar,

4. Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı Kanunun 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar.” hükümleri yer almaktadır. Buna göre (f) bendinde belirtilen suçlardan mahkûm olanlar ile (e) bendinde söz edildiği gibi taksirli suçlar hariç bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanların, kesinleşmiş cezalarının infazından sonra, mülga 765 sayılı Kanun’un 121 ilâ 124’üncü maddelerine veya 5352 sayılı Kanun’un 13/A maddelerine göre mahkûmiyet kararlarına ilişkin olarak ayrı ayrı kesinleşme şerhli memnu hakların iadesi (yasaklanmış hakların geri verilmesi) kararlarının,

2. Yukarıda belirtilen suçların niteliği ve cezaların süresi itibanyla 5237 sayılı Kanun’un 51’İnci maddesine göre mahkûm oldukları hapis cezaları ertelenenlerin, mahkûmiyet kararlarına ilişkin olarak 5352 sayılı Kanun’un 13/A maddesine göre ayrı ayrı kesinleşme şerhli yasaklanmış hakların geri verilmesi kararlarının,

3. Yine, 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesiyle atıfta bulunulan 2839 sayılı Kanun’un 11 ’inci maddesinin birinci fıkrasınm (f) bendinde yazılı suçlardan ve (e) bendinde belirtilen taksirli suçlar hariç bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olup da mülga 647 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesi uyarınca cezaları ertelenmiş olanların, mülga 765 sayılı Kanun’un 95’inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, hüküm tarihinden itibaren beş yıl içinde, başka bir suçtan hüküm giymemiş olduklarını kanıtlayabilmeleri için söz konusu tecilli/ertelenmiş mahkûmiyet kararlarının (kesinleşme şerhli),

4. Seçilmesine engel sabıkası olanlar hakkında sonradan uyarlama yapılarak 5271 sayılı Kanun’un 231 ’inci maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olanların buna İlişkin kararın (kesinleşme şerhli) onaylı birer örneğinin bulunması gerekmektedir.

B) Anayasa’nın mülga 120’nci maddesi kapsamında ilan edilen ve 21/7/2016 tarihli ve 1116 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla onaylanan olağanüstü hal kapsamında, terör örgütlerine veya Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu gerekçesiyle başka bir idari işlem tesis edilmeksizin doğrudan kanun hükmünde kararname hükümleri veya anılan kanun hükmünde kararnamelerde ya da Türkiye Büyük Millet Meclisince kabul edilmiş olan kanun hükmünde kararnamelerde ve 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Karamame’nin geçici 35’inci maddesinde öngörülen usuller çerçevesinde kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan kamu kurum ve kuruluşundan çıkarılanlar, ilişiği kesilenler, sözleşmesi feshedilenler, öğrencilikle ilişiği kesilenler (8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna tabi öğrenciler) ile rütbeleri geri alınanların, aday olabilmeleri için kamuda istihdam edilmesinin yasaklandığına ilişkin hükmün, tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalktığını gösterir (mesleğe/göreve iade, rütbenin iadesi veya öğrenciliklerin iadesi gibi) kuramlarınca göreve/mesleğe iade karannın, kanun hükmünde kararname ya da kanunun ilgili metninin, onaylı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararının veya onaylı mahkeme kararının bir örneğini sunmaları gerekmektedir.

C) İl ve ilçe seçim kurulları adaylar hakkında re’sen veya itiraz üzerine yaptıkları inceleme sonucunda, gerekli gördükleri diğer her türlü kayıt ve belgeleri ilgili yerlerden isteyebilecekleri sonucuna varılmıştır.

SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle;

I) Aday listelerinin verilmesinde uyulması zorunlu yöntem;

1- a) Siyasi parti ilçe başkanlıklarının, belediye başkanlığı ve belediye meclisi üyeliği ile il genel meclisi üyeliklerine İlişkin aday listelerini ilçe seçim kurullarına,

b) Büyükşehirlerde siyasi parti il başkanlıklarının, büyükşehir belediye başkan aday listelerini il seçim kurullarına alındı belgesi karşılığında taşınabilir bellekte ve üç nüsha halinde kâğıt ortamında, o seçim çevresinde yapılan bütün seçimler için ayrı ayrı olmak üzere en geç 20 Şubat 2024 Salı günü saat 17.00’yekadar adaylara İlişkin;

ba) Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı veya Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını gösterir nüfus cüzdanı örneğini (noter veya siyasi parti yetkililerince onaylanmış),

bb) Öğrenim durumunu gösterir diploma örneğini (noter veya siyasi parti yetkililerince onaylanmış),

bc) Adli sicil ve arşiv kaydı belgesini,

bç) Oy verme günü İtibarıyla askerlikle ilişiği olmadığına dair belgeyi vermeleri gerektiğine, nüfus kayıt örneği, öğreninı/mezun belgesi, oy verme günü itibarıyla askerlikle ilişiği olmadığına dair belge ve adli sicil ve arşiv kaydı belgesinin e-Devlet kapısından (karekodlu) (www.turkiye.gov.tr) alınmış olanların da kabul edileceğine,

Ayrıca siyasi partilerin merkez karar ve yönetim kurulları tarafından karar alınması halinde, tüm adaylar için siyasi parti genel merkezlerinin yetki verdiği kişilerin de ilçe ve il seçim kurullarına aday listelerini verebileceklerine,

c) Bağımsız olarak aday olacakların ise, kanunda öngörülen seçilme yeterliliğini taşıdıklarını belirten belgeleri ve en yüksek derecedeki Devlet memurunun brüt aylığı olan 7.228,27 TL’yi mal sandığına yatırdığına dair makbuz ile birlikte dilekçeye ekleyerek en geç 20 Şubat 2024 Sah günü saat 17.00’ye kadar ilgili il ve ilçe seçim kuruluna başvurmalan gerektiğine,

2- Siyasi partilerce verilen seçim çevrelerine ait listelerin; ilçeye bağlı varsa beldeler alfabetik sırayla dizilerek, adayların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları, adları, soyadları, öğrenim durumları (ilk, orta, yüksek biçiminde) ve meslekleri (birden çok meslek varsa yalnız biri) gösterilerek sıra numarasıyla alt alta yazılmak suretiyle düzenlenmesi gerektiğine,

3- Siyasi parti aday listelerinin her sayfasının parti mührünü ve yetkili imzayı taşıması, ayrıca imza kaşesi kullanılmaması gerektiğine,

4- Belediye meclisi üyeliği seçimlerinde 2972 sayılı Kanun’un 10/c maddesi uyarınca siyasi partilerin önce kontenjan sayısı çıkarılarak asıl üye adaylarının isimleri yazıldıktan sonra seçim çevresi sayısı kadar yedek üye adayların isimleri yazılıp çekilecek bir çizgiden sonra seçim çevresi kontenjan adaylarının isimlerini yazmaları gerektiğine, (Örneğin: 15 belediye meclisi üyesi çıkacak bir seçim çevresinde, siyasi partiler; 13 asıl üye, 15 yedek üye ve 2 kontenjan ismi bildireceklerdir.)

5- Adayın, 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesi ile atıfta bulunulan 2839 sayılı Kanun’un 1 l’inci maddesine göre, seçilme yeterliliği ile ilgili sabıka kayıtlarının belirlenmesi durumunda;

a) 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesiyle atıfta bulunulan 2839 sayılı Kanun’un 1 l’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde belirtilen suçlardan ve (e) bendinde söz edildiği gibi taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanların,

- Kesinleşmiş cezalarının infazından soma, mülga 765 sayılı Kanun’un 121 ilâ 124’üncü maddeleri veya 5352 sayılı Kanun’un 13/A maddesine göre mahkûmiyet kararlarına ilişkin olarak ayrı ayrı kesinleşme şerhli memnu hakların iadesi (yasaklanmış hakların geri verilmesi) kararları almaları (açıklamalı),

- Yukarıda belirtilen suçların niteliği ve cezaların süresi itibarıyla 5237 sayılı Kanun’un 5l’inci maddesine göre mahkûm oldukları hapis cezaları ertelenenlerin, mahkûmiyet kararlarına ilişkin olarak 5352 sayılı Kanun’un 13/A maddesine göre ayrı ayrı kesinleşme şerhli yasaklanmış hakların geri verilmesi kararları almaları (açıklamalı),

b) Yine, 2972 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesiyle atıfta bulunulan 2839 sayılı Kanun’un 11 ’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yazılı suçlardan ve (e) bendinde söz edildiği gibi taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olup da cezaları mülga 647 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesi uyarınca tecilli/ertelenmiş olanların,

- Mülga 765 sayılı Kanun’un 95/II’nci maddesine göre, hüküm tarihinden itibaren beş yıl içinde, başka bir suçtan hüküm giymemiş olduklarını kanıtlayabilmeleri için söz konusu tecilli/ertelenmiş mahkûmiyet kararlarının 1 Ocak 2024’ten sonraki tarihli kesinleşme şerhli (açıklamalı),

c) Seçilmesine engel mahkûmiyeti olanlar hakkında sonradan uyarlama yapılarak 5271 sayılı Kanun’un 23l’inci maddesi uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olanların buna ilişkin kararın onaylı birer örneğini eklemeleri gerektiğine,

6- Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan kamu kurum ve kuruluşundan çıkarılanlar, ilişiği kesilenler, sözleşmesi feshedilenler, öğrencilikle ilişiği kesilenler (8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna tabi öğrenciler) ile rütbeleri geri alınan adayların; aday olabilmeleri için kamuda istihdam edilmesinin yasaklandığına ilişkin hükmün, tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte ortadan kalktığını gösterir (mesleğe/göreve iade, rütbenin iadesi veya öğrenciliklerin iadesi gibi) kurumlarınca göreve/mesleğe iade kararının, kanun hükmünde kararname ya da kanunun ilgili metninin, onaylı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kararının veya onaylı mahkeme kararının bir örneğini sunmaları gerektiğine,

7- İl ve ilçe seçim kurullarınca, gerekli görüldüğü takdirde, adaylar hakkındaki diğer her türlü kayıt ve belgeleri ilgili yerlerden istenebileceğine ve bu taleplerinin derhal yerine getirilmesinin zorunlu olduğuna,

8- Seçime katılma hakkı kazanmış olan bir siyasi partinin herhangi bir seçim çevresinde yapılacak olan büyükşehir belediye başkanlığı, belediye başkanlığı, il genel meclisi üyeliği ve belediye meclisi üyeliği seçimlerinden dilediğine katılabileceğine, seçim çevresindeki tüm seçimlere katılma zorunluluğunun bulunmadığına,

9- İl ve ilçe seçim kurullarınca re’sen veya itiraz üzerine, adaylar hakkında seçilme yeterliliği yönünden yapılan inceleme sonucunda, eksik belgelerin tamamlanması için yapılan bildirim üzerine siyasi partiler belirlenen süre içinde eksik belgeleri tamamlamadıkları takdirde, o seçim türü için eksik listeyle seçime katılabileceklerine,
Seçilme yeterliliği ile ilgili eksik belgeleri, yapılan bildirim üzerine belirlenen sürede tamamlamayan bağımsız adayın seçime katılamayacağına,

10- Bağımsız adayların adaylıktan vazgeçmeleri halinde emaneten yatırdıkları paraların İade edilemeyeceğine,

II- Adayların istifaları yönünden uyulması gerekli yöntem;

1- Adaylıktan istifaların, büyükşehir belediye başkanlığı için il seçim, diğer seçim türleri için ise ilçe seçim kurullarına kimlik tespiti yapıldıktan sonra doğrudan yapılabileceği gibi, ilgili seçim kurullarına iletilmek üzere il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına aynı usulle şahsen yapılabileceğine,

2- İstifanın il ve ilçe seçim kurullarına noter vasıtasıyla da gönderilebileceğine,

3- Mahalli İdareler Genel Seçimlerine katılan siyasi partilerin il/ilçe seçim kurullarına verdikleri aday listelerinde gösterilen adaylardan istifa edeceklerin, bu yoldaki İstemlerinin en geç 1 Mart 2024 Cuma günü saat 17.00’ye kadar il/ilçe seçim kurullarına ulaştırılması gerektiğine, bu tarihe kadar oluşan eksikliklerin giderilmesinin ilgili siyasi partilere bildirilmesine, anılan tarihten sonra İl/ilçe seçim kurullarına ulaşacak istifalar nedeniyle siyasi partilere eksikliklerin tamamlattırılması yönünde herhangi bir bildirimde bulunulmayacağına, bu durumdaki siyasi partilerin eksik liste ile seçime katılacaklarına,

4- Aday listelerinde her ne sebeple olursa olsun meydana gelecek boşalmalarda ilgili siyasi partinin; göstereceği yeni adayı boşalan sıraya koyabileceğine, eksikliğin tamamlanmaması halinde o seçim türü için eksik liste ile seçime katılabileceklerine,

5- Seçim Takvimine göre, aday listelerinin kesinleştiği 3 Mart 2024 Pazar gününden sonra ölüm veya istifa nedeniyle aday listelerinde oluşacak eksikliklerin tamamlanamayacağına, ancak bu kişilerin seçilmeleri halinde yerlerine kendilerinden sonra gelenlerin seçilmiş sayılacaklarına,

6- Bu Kararda belirtilen kanunî sürelerin uygulanmasında “Seçim Takvimi”nde gösterilen sürelerin esas alınacağına,

III) Karar örneğinin;

a) Resmî Gazete’de yayımlanmasına,
b) Adalet Bakanlığına,
c) Seçime katılabilecekleri tespit ve ilan edilen siyasi partilerin genel başkanlıklarına,
ç) Seçim Hizmetleri Genel Müdürlüğü ile il ve ilçe seçim kurulu başkanlıklarına, gönderilmesine,
d) Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğünce www.ysk.gov.tr adresinde ve Kurumsal Portalda yayımlanmasına, 15/1/2024 tarihinde oy birliği ile karar verilmiştir.